Dna-test voor je baby: leuk kraamcadeau of risico?
Welke kleur ogen krijgt je baby later? Heeft hij of zij een grotere kans op lactose-intolerantie en bezit je kind het gen om bittere smaakstoffen in spruitjes te kunnen proeven? De dna-test voor baby's, die vandaag op de markt is gekomen, zou antwoord moeten kunnen geven op dit soort vragen. Een leuk kraamcadeau wellicht, maar deskundigen zijn kritisch.
Ontwikkelaar Sander Bast zegt dat de test "vooral voor de fun" is. Hij kwam op het idee na geboortes in de familie. De test gaat in op vijf aspecten: de oogkleur, de vraag of een kind bitter kan proeven, de aanwezigheid van het 'snelheidsgen', de kans op lactose-intolerantie en of je kind een denker of een doener wordt.
Bast presenteerde de test op de Negenmaandenbeurs. Wat vinden de aanwezige ouders daar?
Waar de test voor veel nieuwsgierige ouders een uitkomst kan zijn, reageren deskundigen terughoudend. Volgens Marc van Mil, universitair hoofddocent Biomedische Genetica aan de Universiteit Utrecht, is de techniek achter dit soort commerciële dna-tests betrouwbaar, maar de conclusies die eraan worden verbonden minder.
Zo claimen bedrijven allerlei zaken over iemands leven te kunnen voorspellen, bijvoorbeeld of iemand een denker of doener wordt. "Er zijn goede onderzoeken gedaan, maar dat ze proberen te voorspellen wat het beste bij jou, of je kind, zou passen, daarvoor is de wetenschappelijke basis zo dun. Wees heel kritisch op de voorspellende waarde van deze testen." Het bedrijf van Bast zegt zelf overigens "dat de wetenschappelijke bewijskracht hoog is".
Iets juist niet weten
Ook vindt Van Mil het bezwaarlijk dat er nu een test speciaal voor baby's in de markt wordt gezet. "Dat vind ik een groot ding. Artsen met genetica als specialisatie zijn bezig met het recht om niet te weten. Je vertelt mensen pas iets als ze aangeven iets te willen of moeten weten. Bij baby's kan dat niet, want zij kunnen dit zelf niet zeggen."
Marieke van Dooren, medisch specialist klinische genetica bij het Erasmus MC, sluit zich bij hem aan. "Hoe onschuldig het ook lijkt, zo'n test kan heel kwalijk zijn. Ouders kunnen hun kind in een bepaalde richting gaan sturen op basis van een resultaat uit een test." Ze wijst er met klem op dat ook omgevingsfactoren invloed hebben op de ontwikkeling van kinderen en dat niet alles in dna vastligt. "Je kunt niet alles uit het dna halen."
Dan is er de vraag wat er gebeurt met de gegevens die je in goed vertrouwen naar een bedrijf opstuurt. Bij de baby-dna-test wordt alles na drie maanden vernietigd, zo wordt beloofd. "Veel bedrijven zeggen dat ze worden vernietigd, maar ik weet niet of daar controle en handhaving op is", zegt Van Dooren daarover. "En dan zijn er nog bedrijven die de monsters laten testen in een buitenlands lab, om zo de Nederlandse wetgeving te omzeilen."
Hoofddocent Biomedische Genetica Van Mil (UU) begrijpt niet dat mensen zo makkelijk hun persoonlijk erfelijk materiaal aan een bedrijf opsturen. "Je stuurt ook niet zomaar je bsn of pincode op. Bij dna doen we dat kennelijk wel zomaar en betalen we er ook nog voor. Bedrijven kunnen wel zeggen dat ze er verder niets mee doen, maar dat weet je nooit zeker", zegt hij. "Stuur je dna en je krijgt een pretpakket teruggestuurd. Dat moet je toch helemaal niet willen?"
