Arib over clash in Kamer: 'Dit kan niet, zo ga je niet met elkaar om'

Tweede Kamervoorzitter Arib hoopt dat Denk-Kamerlid Selçuk Öztürk en PVV'er Machiel de Graaf inzien dat hun conflict gisteravond in het parlement niet goed is voor henzelf, voor de sfeer in het debat en voor de Kamer als geheel. "Het was een persoonlijke aanval, waardoor de inhoud van het debat waar Kamerleden en de staatssecretaris zich goed op hadden voorbereid niet de aandacht kreeg die het verdiende."

Gisteravond kregen Özturk en De Graaf het met elkaar aan de stok in een debat over bijstandsfraude door Turkse Nederlanders. Özturk beschuldigde de PVV'er ervan dat hij meerdere malen door fraude in opspraak is gekomen. De Graaf reageerde woedend. "Ik zal je najagen. Dan ben je van mij."

Kijk hieronder de clash tussen Özturk en De Graaf terug:

Later nam De Graaf zijn woorden terug. Naar eigen zeggen was hij Özturk "zo spuugzat" dat hij "iets te felle bewoordingen" in het parlement gebruikte. Özturk laat weten dat hij naar aanleiding van het conflict van gisteravond veel bedreigingen heeft ontvangen. Hij gaat daarvan aangifte doen bij de politie. De Graaf wil vandaag niet meer ingaan op de kwestie.

Kamervoorzitter Arib zei gisteren al dat ze een vervelend gevoel had overgehouden aan het debat tussen de twee. "Dit is een parlement waar je elkaar met woorden bestrijdt, niet met persoonlijke aanvallen", aldus Arib.

De Kamervoorzitter kan niet op voorhand zeggen wanneer ze wel of niet ingrijpt tijdens een verhit debat. Vaak wijst ze op de gezamenlijke verantwoordelijkheid die Kamerleden hebben om het aanzien van de Tweede Kamer te bewaren.

Er is geen kant-en-klaarrecept dat voorschrijft wanneer je moet ingrijpen en wanneer niet, zei Arib hier eerder over. "Dat verschilt per voorzitter. Ik ga op mijn gevoel af."

De Kamervoorzitter kan zich altijd beroepen op de regels in het Reglement van Orde. Daarin staat dat Kamerleden of bewindspersonen die anderen beledigen of de orde verstoren door de voorzitter kunnen worden vermaand en de gelegenheid krijgen hun woorden terug te nemen - wat PVV-Kamerlid De Graaf gisteren ook deed. Doen ze dat niet en gaan ze door met hun beledigende taalgebruik, dan kan de voorzitter hun het woord ontnemen. De politici in kwestie mogen dan niet meer meedoen met het debat.

Lijken

Tot 2001 had de voorzitter van de Tweede Kamer nog meer bevoegdheden. Hij kon toen woorden of uitdrukkingen die in zijn ogen 'onparlementair' waren uit het officiële debatverslag laten schrappen. Die geschrapte uitspraken zijn bekend komen te staan als de 'lijken' van het parlement. Van 1934 tot 2001, de periode dat deze regeling bestond, is er 458 keer gebruik van gemaakt, blijkt uit onderzoek van parlementair historici Carla Hoetink en Peter Bootsma.

Het laatste 'lijk' is afkomstig van centrumdemocraat Hans Janmaat. In 1993 zei hij in een debat over een gewelddadig neergeslagen studentenprotest dat hij wel begreep waarom toenmalig GroenLinks-leider Paul Rosenmöller moeite had met het optreden van de politie. "U denkt dat al uw politieke vriendjes heel fatsoenlijke jongetjes zijn, maar dat zijn ze niet." Deze uitspraak werd uit het verslag geschrapt.

Karaktermoord

Parlementariërs die anderen ervan beschuldigden te misleiden, chanteren of liegen, kregen eigenlijk altijd te maken met een schrapping, aldus Hoetink en Bootsma. Volgens oud-Kamervoorzitter Dolman, die onlangs overleed, pleegde je daarmee namelijk karaktermoord. "En in een instituut dat van het debat moet leven, is dat per definitie ontoelaatbaar."

Overigens beschuldigen Kamerleden elkaar nu wel vaker van liegen. Dat gebeurde vandaag nog in een debat over mijnbouw, waarin CDA-Kamerlid Agnes Mulder SP'er Sandra Beckerman verwijt dat zij niet de waarheid spreekt: "Mevrouw Beckerman liegt."