Dick Dolman was strenge Kamervoorzitter, die hield van het debat
Oud-Tweede Kamervoorzitter Dick Dolman is vorige week woensdag op 83 jarige leeftijd overleden. Dat heeft zijn familie via een overlijdensbericht in NRC bekendgemaakt.
Dolman had een lange staat van dienst in Den Haag, maar hij is vooral bekend als gezaghebbend voorzitter van de Tweede Kamer. Die functie vervulde hij ruim tien jaar - van 1979 tot 1989 - en hij wordt gerekend tot de beste Kamervoorzitters van na de oorlog. Zijn stijl wordt getypeerd als streng, maar rechtvaardig.
Dolman sloot zich al jong aan bij de PvdA en tijdens zijn studie economie in Amsterdam was hij actief in het studentenparlement. Na zijn afstuderen werkte hij enkele jaren als ambtenaar. Dolman werd in 1970 als 34-jarige Kamerlid voor de PvdA en bleef dat ruim twintig jaar.
Kamervoorzitter Dolman sprak na de verkiezingen van 1986 de Tweede Kamer toe:
Eerst voerde hij vooral het woord over volksgezondheid en financiën. In korte tijd bouwde hij een behoorlijke reputatie op en mede daardoor werd hij juli 1979 Kamervoorzitter. Hij werd later drie keer herkozen, ook al was de PvdA twee van die keren niet de grootste partij.
Als voorzitter probeerde Dolman de werkwijze van de Tweede Kamer te verbeteren en professioneler te maken. Hij hield van een strakke leiding en was ook streng voor partijgenoten. Zo verbood hij in 1980 PvdA-Kamerlid Marcel van Dam een minister van een "grove leugen" te beschuldigen.
Liefhebber van debat
Dolman was een liefhebber van het debat. Na zijn vertrek sprak hij er zijn spijt wel eens over uit dat veel Kamerleden tegenwoordig uit de ambtenarij komen, terwijl het vroeger bijvoorbeeld ook dominees of advocaten waren. "Die laatste groep had welsprekendheid geleerd." Dolman stond zelf bekend als taalvaardig; hij hield van dichtkunst en was een kenner van Shakespeare.
Toen Dolman in 1983 met andere parlementsvoorzitters zou meedoen aan een internationale conferentie in Rome werd hem gevraagd of hij ook aan een geplande audiëntie bij de paus zou meedoen. "Nee, omdat ik niet katholiek ben en omdat de paus geen parlement heeft", antwoordde hij. Niet alleen het CDA was daar kwaad over. Dolman bleef uiteindelijk thuis en de katholieke ondervoorzitter Cornelissen (CDA) ging in zijn plaats.
Ruimtelijke ordening Raad van State
In 1989 stelde Dolman zich voor de vijfde keer verkiesbaar voor het voorzitterschap, maar tot zijn teleurstelling werd hij verslagen door CDA'er Deetman. Hij werd toen gevraagd voor een post in het derde kabinet van CDA-voorman Lubbers, maar bedankte, onder meer omdat hij de koers van dat kabinet te rechts vond. Later zou hij een paar keer op GroenLinks stemmen, uit onvrede met de lijn van de PvdA.
In 1990 stapte Dolman over naar de Raad van State en daar bleef hij tot zijn pensionering, in 2005. Dolman haalde bij de Raad vooral veel voldoening uit rechtszaken over ruimtelijke ordening. Toen de Raad in september 2001, zoals altijd met Prinsjesdag, een advies aan het kabinet uitbracht over de begroting, was Dolman het niet eens met de inhoud. Hij kwam daarop, voor het eerst in de geschiedenis van de Raad van State, met een "afzonderlijk advies".
Kamervragen over Jacobse en Van Es
Dolman stond ook bekend vanwege zijn subtiele gevoel voor humor. Als Kamervoorzitter stelde hij in 1981 schriftelijke vragen (zeer ongebruikelijk) over een boete voor de VPRO wegens sluikreclame door Kees van Kooten en Wim de Bie als de Haagse vrije jongens Jacobse en Van Es.
"Is het origineel waar dat de minister boetes uit wil delen?", vroeg Dolman, die zijn vragen ondertekende met 'De Tegenpartij' (de niet echt bestaande partij van Jacobse en Van Es).
Dolman was een fervent schaker. Hij deed vaak mee aan het parlementaire schaaktoernooi, ook na zijn pensionering, en won dat ook één keer.
