Kamerleden die vreemde talen spreken, schelden of geen flauw benul hebben van de regels. Het gaat nog wel eens mis in de Tweede Kamer. Daarom stuurde Kamervoorzitter Arib gisteren een brief rond om iedereen de spelregels nog eens uit te leggen.
Maar zijn de Kamerleden van nu rommelig en onfatsoenlijk? We leggen het voor aan parlementair NOS-journalist Kees Groot en politiek historicus Carla Hoetink. Spoiler: nee. Eerdere Kamerleden hielden vechtpartijen of daagden elkaar zelfs uit voor een sabelduel.
Sinds de aanvaring tussen Wilders en Rutte ("Doe eens normaal man!") lijkt het allemaal wat ruwer te worden in de Tweede Kamer. Maar dat valt volgens Hoetink best mee. "Ophef over taalgebruik komt vaak in golfbewegingen. Als men eerder netjes sprak, valt het ineens op als het iets ruwer is. Maar ook in de jaren '20 en '30 waren er jij-bakken en scherpe debatten."
Wat nu schokkend is, kan op een later moment dus weer normaal gevonden worden. Kees Groot noemt als voorbeeld het incident tussen Geert Wilders en Ella Vogelaar waarbij hij haar 'knettergek' noemde. "Na wat zoekwerk bleek dat Joop den Uyl het woord ook al in de jaren '70 gebruikte. Toen was er minder ophef."
Vechtpartijen
Terwijl volksvertegenwoordigers in het buitenland nog wel eens op de vuist gaan, zie je dit in Nederland zelden. Hoetink: "We hebben hier een traditie waarin we ons richten op besluitvorming en argumenten." En partijen beseffen volgens haar dat ze uiteindelijk toch wel moeten samenwerken voor een meerderheid in het kabinet.
In landen als België en Frankrijk is retoriek volgens Hoetink juist belangrijker. Maar er zijn natuurlijk ook landen waar zowel argumenten en retoriek weinig indruk maken. Daar telt bijvoorbeeld mee hoe goed je een microfoonhouder kunt gebruiken als speer.
Toch hebben we ook in Nederland enkele opstootjes gehad. Zo was er in 1939 een aanvaring tussen NSB'er Rost van Tonningen en de Rooms-Katholieke RKSP. Daarbij werd Rost van Tonningen een 'landverrader' genoemd toen hij de zaal niet wilde verlaten.
Het werd een vechtpartij waarbij Kamerleden elkaar vanaf de tafels besprongen. Rost werd in de houdgreep genomen en een Kamerbewaarder kreeg een klap. De griffier en bodes probeerden de vechtende Kamerleden uit elkaar te halen.
Maar het kan nog gekker. In 1846 werd een minister uitgedaagd tot een duel omdat hij de eer van een Kamerlid zou hebben aangetast. "Ik kom pas in de Kamer terug als ik mijn eer heb hersteld", zou het Kamerlid hebben gezegd nadat hij een secondant, iemand die tijdelijk waarneemt, aanwees. De minister ging op het aanbod in en wees ook een secondant aan.
Nog voor er een sabel werd getrokken, wisten de beide secondanten het conflict op te lossen. 35 jaar later werden dit soort duels verboden.
Lijkenregister
Door de jaren heen zijn er verschillende maatregelen geweest om Kamerleden in het gareel te houden. Zo is er het Reglement van Orde waarin alle regels voor Kamerleden staan.
Ook was er lange tijd het 'lijkenregister'. Dat is een archief waarin alle uitspraken werden bewaard die volgens de Kamervoorzitter ontoelaatbaar waren. Die uitspraken werden uit het officiële verslag geschrapt en kwamen van 1934 tot 2001 in dit zogenoemde lijkenregister.
Groot: "Vroeger had dit zin, want om te weten wat er in de Tweede Kamer gebeurde, moest je er fysiek bij zijn of die verslagen lezen. Nu je alles online kunt volgen heeft dit schrappen geen zin meer en zijn ze er mee gestopt."
de beste Kamerleden zijn degenen die het best de procedures kennen
Terug naar de brief van Arib. Daarin wees ze niet alleen op het taalgebruik, maar ook op de regels in de Kamer. Zijn die dan wél in verval? Ook dat valt volgens Groot wel mee. Er zijn veel nieuwe Kamerleden en die moeten alle regels en procedures kennen. "Die zijn ongelooflijk moeilijk om allemaal te leren."
Partijen hebben daarom speciale 'klasjes' waarin oudere partijleden de nieuwe Kamerleden instrueren. Dat is enorm belangrijk voor het spelen van het politieke spel, zegt Groot, want: "de beste Kamerleden zijn degenen die het best de procedures kennen."
