VVD wil rol staatssecretaris asiel indammen, rest coalitie tegen
De coalitiepartijen CDA, D66 en ChristenUnie zien niets in het plan van de VVD om de rol van de staatssecretaris voor Asielzaken te beperken. Hun liberale coalitiepartner wil af van de discretionaire bevoegdheid waarmee de staatssecretaris in 'schrijnende gevallen' kan voorkomen dat een vreemdeling het land wordt uitgezet.
Het gaat om uitgeprocedeerden over wie de rechter heeft geoordeeld dat ze terug moeten naar hun land van herkomst. VVD-Kamerlid Azmani wil niet dat dergelijke complexe asielzaken aan het eind van de procedure op het bureau van een staatssecretaris terecht komen. "Dat is niet goed voor een bewindspersoon", zei hij in het NOS Radio 1 Journaal. "Tijdens het proces kun je er naar kijken, maar niet aan het einde als er al een besluit is genomen."
Bezoedelen
Coalitiepartij CDA vindt dat er niet getornd mag worden aan de discretionaire bevoegdheid van de staatssecretaris. "We moeten die bevoegdheid niet bezoedelen met partijpolitiek", zegt CDA-Kamerlid Van Toorenburg. Zij vindt dat de bevoegdheid gekoesterd moet worden.
D66-Kamerlid Maarten Groothuizen is het daarmee eens. "Zolang verruiming van het kinderpardon niet serieus op tafel ligt, is het afschaffen van de discretionaire bevoegdheid überhaupt geen optie", zegt hij.
"Zolang de ChristenUnie in het kabinet zit, gaat dit niet zo gebeuren", zegt ChristenUnie Kamerlid Voordewind. "De VVD wil in feite een verbod op die barmhartigheid en dat is een slecht voorstel. Als de VVD opnieuw wil praten over een rechtvaardig en barmhartig asielbeleid en het Kinderpardon, dan sta ik daar altijd voor open. Maar ik zie geen reden waarom we nu in dit VVD-voorstel mee zouden gaan."
Schouders
Kamerlid Azmani zegt in een interview met De Telegraaf dat de huidige praktijk oneerlijk is en onnodig veel druk legt op de schouders van de staatssecretaris voor Asielzaken. Dat is nu zijn partijgenoot Harbers. Hij heeft zijn discretionaire bevoegdheid onder meer gebruikt in de zaak van Lili en Howick. Deze Armeense kinderen mochten na protestacties en media-aandacht op het laatste moment toch in Nederland blijven.
Volgens Azmani moet het laatste woord in zulke zaken niet bij de politiek liggen. "Het is niet te controleren wie probeert invloed uit te oefenen", zegt hij in het interview. Azmani benadrukt dat toetsing van asielbesluiten een zaak van de rechter is.
Nooduitgang
Een woordvoerder van de VVD-fractie benadrukt dat de uitspraken van het Azmani niet moeten worden gezien als kritiek op het beleid van Harbers. Het gaat de fractie er vooral om dat er een einde gemaakt wordt aan de 'nooduitgang' voor uitgeprocedeerde asielzoekers. "Het lijkt nu te veel op willekeur".
Symptoombestrijding
Oppositiepartij PVV deelt de mening van de VVD dat er geen sprake van willekeur mag zijn. Toch is de PVV bang dat er sprake is van een losse flodder en dat het voorstel vooral bedoeld is om de eigen VVD-staatssecretaris Harbers "tegen zichzelf in bescherming" te nemen. "Het is opvallend dat de VVD haar eigen staatssecretaris kennelijk ongeschikt vindt", zegt PVV-Kamerlid Fritsma.
Forum voor Democratie vindt het plan ondoordacht. Door de verantwoordelijkheden bij staatssecretaris Harbers weg te halen, wordt het probleem verplaatst, zegt de oppositiepartij. FVD wil dat het kabinet haast maakt met het versnellen en verkorten van de asielprocedures.
"Het zou fantastisch zijn als de discretionaire bevoegdheid van de staatssecretaris niet meer nodig is", zegt Martine Goeman van Defence for Children. Daarvoor moet wel eerst worden geregeld dat bijvoorbeeld kinderrechten goed zijn verankerd in de Vreemdelingenwet en rechten van gehandicapte kinderen in asielzoekerscentra. "Dan zullen we vanzelf zien dat we die bevoegdheid van de staatssecretaris bijna niet meer nodig hebben."
Procedure aanpassen
De kinderrechtenorganisatie noemt de plannen van Azmani op dit moment nog voorbarig. "Wij willen ook niet dat je naar de staatssecretaris moet gaan wanneer je rechten worden geschonden, maar helaas is dat op dit moment nog nodig." Wat Goemans betreft moet eerst de procedure worden aangepast voordat de bevoegdheid bij de staatssecretaris wordt weggehaald.
Als voorbeeld geeft Goeman dat Defence for Children, dat strijdt voor de rechten van kinderen in de asielprocedure, zelfs voor zeer zwaar gehandicapte kinderen alles uit de kast moet halen om een verblijfsvergunning te krijgen. "Vaak lukt dat niet en moeten we discretionair aan de staatssecretaris vragen of hij alsjeblieft een vergunning wil geven voor een schrijnende zaak. Het is toch absurd dat we dat niet gewoon regelen in de wet."
Honderden gevallen in laatste jaren
In september bleek uit cijfers van het ministerie van Justitie en Veiligheid dat Harbers tussen oktober 2017 en september 2018 in 26 gevallen gebruik had gemaakt van zijn discretionaire bevoegdheid. Daardoor konden 59 uitgeprocedeerde asielzoekers in Nederland blijven. De voorganger van Harbers, de huidige VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff, gaf in twee jaar tijd 240 mensen alsnog een verblijfsvergunning.
De Tweede Kamer debatteert morgen over de beleidsplannen van het ministerie van Justitie en Veiligheid, waar Asielzaken onder vallen.
