Van ontkenning tot erkenning: dit zeiden de Saudi's over lot Khashoggi

Weinigen in het Westen twijfelden nog aan het lot dat Jamal Khashoggi was overkomen. Alleen Saudi-Arabië hield bij hoog en bij laag vol dat het land niets wist over de verdwijning van de kritische journalist.

Tot afgelopen nacht. Na 2,5 week van ontkenningen gaf Saudi-Arabië eindelijk toe dat Khashoggi in het consulaat in Istanbul is omgekomen. Zijn dood zou het gevolg zijn van een handgemeen met verschillende mensen. Achttien Saudiërs zijn aangehouden. Hoe is het zover gekomen?

Na afspraak pand verlaten

Aan het begin van de middag van dinsdag 2 oktober gaat Jamal Khashoggi het Saudische consulaat in Istanbul binnen. Hij woont en werkt al een jaar in de Verenigde Staten, maar heeft papieren nodig om met zijn Turkse verloofde te kunnen trouwen. Zij wacht buiten het gebouw. Als hij uren later nog niet is teruggekeerd, slaat zij alarm.

Een dag later verschijnen de eerste mediaberichten over de verdwijning van Khashoggi. Het consulaat weigert in eerste instantie commentaar te geven. Later stellen de Saudi's dat ze met een reactie zullen komen als er iets te zeggen valt.

Aan het eind van de middag is het verhaal dat Khashoggi inderdaad het consulaat is binnengegaan, maar dat hij kort daarna het pand weer heeft verlaten. Verhalen dat hij nog in het consulaat is, zoals de Turken zeggen, zijn volgens Saudi-Arabië niet waar. Dat zal tot afgelopen nacht de boodschap blijven van de Saudische autoriteiten.

Op 4 oktober moet de Saudische ambassadeur in Turkije op het matje komen bij het ministerie van Buitenlandse Zaken in Ankara. Daar zegt hij dat hij geen informatie heeft over Khashoggi.

Vrijdag 5 oktober zegt kroonprins Mohammed bin Salman dat de Turken wat hem betreft het consulaat mogen doorzoeken. "We hebben niets te verbergen", zegt hij in een interview met persbureau Bloomberg. Hij herhaalt daarin nog maar eens dat Khashoggi het consulaat kort na zijn afspraak heeft verlaten.

De Saudische consul opent op zaterdag 6 oktober de deuren van het consulaat voor de pers. Journalisten krijgen van hem een rondleiding en mogen alle deuren opentrekken. "Ik wil bevestigen dat Jamal niet in het consulaat is noch in het koninkrijk Saudi-Arabië", zegt hij. "Het consulaat en de ambassade zijn naar hem op zoek. We maken ons zorgen over hem."

Banden met kroonprins Salman

Anderhalve week na de verdwijning van Khashoggi stelt Saudi-Arabië samen met Turkije een onderzoeksteam in. Saudische onderzoekers komen op vrijdag 12 oktober aan in Istanbul, waar ze een paar dagen later met Turkse collega's het consulaat binnengaan.

Dezelfde dag blijkt dat de Turken geluidsopnames hebben, gemaakt in het consulaat, waarop te horen zou zijn hoe Khashoggi wordt verhoord, gemarteld en vermoord. Hij zou die opnames zelf met zijn smartwatch hebben gemaakt, hoewel er ook stemmen opgaan die zeggen dat de Turken het Saudische consulaat hebben afgeluisterd.

Daarnaast maakt The New York Times bekend dat de mannen die verdacht worden van betrokkenheid bij de verdwijning van Khashoggi directe banden hebben met kroonprins Mohammed bin Salman.

De Saudische minister van Binnenlandse Zaken noemt beschuldigingen van de moord op Khashoggi aan het adres van Riyad daarop ongefundeerd en leugenachtig. De Saudiërs reageren de dagen daarna nog feller als blijkt dat landen strafmaatregelen tegen het koninkrijk overwegen. Het land "wijst alle dreigementen en ondermijningspogingen volledig af" en spreekt opnieuw van valse aantijgingen.

Rogue killers

Afgelopen maandag belt de Amerikaanse president Trump met de Saudische koning Salman. Na dat gesprek zegt hij dat de koning in stevige bewoordingen ontkende dat hij iets weet van wat er met Khashoggi is gebeurd.

Dan zegt hij dat de journalist mogelijk is omgebracht door een moordenaarsbende, rogue killers, iets wat hij had opgemaakt uit de woorden van Salman. Trump levert verder geen bewijs voor die uitspraak.

Die avond meldt nieuwszender CNN dat Saudi-Arabië werkt aan een verklaring waarin het land toegeeft dat Khashoggi is gedood. Dat zou zijn gebeurd tijdens een uit de hand gelopen ondervraging. In de verklaring zou ook komen te staan dat de daders worden berecht.

Het duurt uiteindelijk tot afgelopen nacht voordat Riyad die erkenning van de dood van Khashoggi de deur uit doet.