OVV: Nederlandse bouwsector al jaren niet meer serieus bezig met veiligheid
De bouwsector in Nederland neemt de veiligheid al jaren niet meer serieus, gaat vooral voor de laagste prijs en leert te weinig van eerdere ongelukken. Dat blijkt uit een rapport van de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) over het instorten van een in aanbouw zijnde parkeergarage op de luchthaven van Eindhoven.
De OVV onderzocht de afgelopen jaren meerdere incidenten in de bouw. Volgens de raad zijn bouwbedrijven na een ongeluk meer bezig met het afwentelen van de schuld, dan met het verbeteren van de veiligheid. Ook is de prijs vaak leidend en zijn bij de bouw zoveel partijen betrokken dat niet duidelijk is wie precies waarvoor verantwoordelijk is.
De parkeergarage in Eindhoven stortte in mei vorig jaar in. Onderzoekers concludeerden in september vorig jaar dat de gedeeltelijke instorting te wijten was aan een technische fout in de gebruikte vloerplaten. Maar volgens de onderzoeksraad zat er al een fout in het ontwerp. Bij de parkeergarage was ervoor gekozen om de vloeren een kwartslag te draaien. De wapening van die vloer was echter te kort, waardoor de vloer niet sterk genoeg was. De vloer kon de hoge temperatuur op de dag van de instorting niet aan en bezweek deels.
In een animatie legt de OVV uit wat er mis ging in Eindhoven.
De onderzoeksraad concludeert dat twee maanden vóór het instorten er al signalen waren dat er iets mis was met de veiligheid van de garage: zo zaten er scheuren in de vloeren en stonden er plassen op. Dat duidt, zo zegt de OVV, op een "constructief veiligheidstekort". Niemand trok de veiligheid echter in twijfel. Eerder meldde EenVandaag dat onderaannemers bouwer BAM al hadden gewaarschuwd voor problemen met de vloerplaten.
Ook haalt de OVV uit naar bouwbedrijf BAM, dat de garage onder grote tijdsdruk bouwde. Een maand na de start van de bouw dienden zich al financiële tegenslagen aan, waardoor het halen van de planning en het beperken van het verlies prioriteit hadden. BAM leed uiteindelijk een verlies van meer dan 10 procent van de aanneemsom op de garage.
Versplintering
"Er zijn door diverse partijen fouten gemaakt", zegt OVV-voorzitter Tjibbe Joustra. "Er is een fout ontwerp gemaakt, anderen hebben het ontwerp uitgevoerd en dat ging niet goed en er waren tijdens de uitvoering van de bouw signalen dát er iets niet in de haak was. Er zijn veel signalen geweest en niemand heeft de kat de bel aangebonden."
Volgens Joustra is het dan ook nodig dat er nu echt iets gaat veranderen. "De kern van ons rapport is dat bij het bouwen heel veel partijen betrokken zijn, die allemaal een verantwoordelijkheid hebben", zegt hij. "Niemand die overkoepelend in de gaten houdt hoe het gaat. Niemand die het pasje achteruit doet en zegt: ja, maar het totaal is toch niet goed. Dat verwijten wij iedereen die bij de bouw betrokken is."
In deze animatie legt de OVV uit wat er mis is met de bouwsector.
Volgens Joustra moet de bouwsector nu echt de verantwoordelijkheid nemen. "Er is een code over veilig bouwen. En die moet krachtiger, minder verblijvend. En opdrachtgevers moeten ook hun verantwoordelijkheid nemen. De opdrachtgever is nu zo ver mogelijk van de veiligheid gebleven."
Scholen dicht
Op verschillende plaatsen in Nederland werden panden na het ongeluk gesloten, omdat ze dezelfde 'breedplaatvloeren' hadden als de garage in Eindhoven. In Haarlem moest een parkeergarage dicht, terwijl in onder meer Arnhem, Rotterdam en Zwolle scholen panden moesten sluiten.
De onderzoeksraad trekt die gang van zaken nu in twijfel. Volgens de raad is een gebouw met soortgelijke vloeren als in Eindhoven niet per definitie onveilig, maar moet gekeken worden naar het ontwerp van de vloer en de naden tussen de vloerplaten, en niet naar de hechting tussen de platen en het beton. De gebruikte vloer bestaat uit dunne betonplaten met plastic bollen, die vervolgens worden volgestort met beton.
De OVV zegt dat de focus bij een vervolgcontrole juist op het ontwerp van de vloer en de naden van de plaat moet liggen, voor zover daar eerder nog niet naar is gekeken.
Meer aandacht
Bouwbedrijf BAM zegt in een reactie waardering te hebben voor het rapport en benadrukt dat de conclusies en aanbevelingen voor de hele sector gelden. "Uit eerdere onderzoeken is ook al duidelijk geworden dat er meer aandacht moet zijn voor het verbeteren van de veiligheid. Daar zijn we toen al mee aan de slag gegaan en dat blijven we doen", zegt een woordvoerder.
Eindhoven Airport zegt in een reactie het incident te zien als een wake-upcall. "Dit incident bewijst dat een goed contract nog geen garantie is voor een veilige uitvoer. Wij zullen als opdrachtgever van volgende bouwprojecten onze bijdrage leveren aan de noodzakelijke verbetering om dit soort incidenten in de toekomst te voorkomen", zegt directeur Joost Meijs.
Bouwend Nederland, de brancheorganisatie van bouw- en infrabedrijven, zegt de aanbevelingen ter harte te nemen. "Waar de raad nu de vinger op legt is dat in de keten, die overigens steeds complexer wordt, de samenhang wordt verbeterd. Daar willen we fors mee aan de slag."
