In Japan zijn ze wel wat gewend, maar dit natuurgeweld is uitzonderlijk

• Danny van Zeggelaar

  redacteur Online

Japan is opnieuw getroffen door natuurgeweld. Na onder meer een orkaan, extreme hitte, aardverschuivingen en overstromingen zijn nu meerdere mensen om het leven gekomen als gevolg van een aardbeving op het eiland Hokkaido. Zeker 120 mensen raakten gewond. Het is de zwaarste aardbeving die ooit gemeten is op Hokkaido.

"In een korte periode is er sprake van veel, bijzonder natuurgeweld", zegt Japan-correspondent Kjeld Duits. "Aardbevingen komen hier regelmatig voor, maar we hebben begin van de week ook de tyfoon Jebi gehad die leidde tot veel schade in het dichtbevolkte West-Japan, met steden als Kobe, Osaka, Kyoto en Nara. Er ontstond grote schade aan havens en de luchthaven Kansai International Airport in Osaka is nog steeds dicht."

Bij de overstromingen in juli, in het zuiden en midden van het land, kwamen meer dan 200 mensen om het leven. Duits: "Het zal nog enkele jaren duren voordat dat gebied weer is opgebouwd. Ik kan me voorstellen dat mensen even dachten: nee hè, niet weer. Niet weer zo'n ramp."

Toch zijn Japanners wel wat gewend, zegt Duits. Zeker als het om aardbevingen gaat. "Japan is het land met de meeste aardbevingen op de wereld. Veel daarvan voel je niet, af en toe zit er een zware tussen." De Japanners zijn er goed op voorbereid. "Je weet dat het altijd kan gebeuren en je ziet doorgaans geen paniek. Dat zie ik nu, na deze aardbeving, ook niet. Vanzelfsprekend zijn mensen wel bang, zeker met naschokken. Maar het hoort erbij."

Het vele natuurgeweld van het afgelopen jaar leidde tot veel schade in verschillende delen van Japan:

Deze aardbeving valt nog relatief mee, met nu zeven doden en 33 vermisten. In 2011 kwamen er meer dan 18.000 mensen om het leven bij de aardbeving en tsunami in de regio-Tohoku. Als gevolg daarvan ontstond ook de kernramp van Fukushima. In 1923 was er de grote Kanto-aardbeving in Tokio en Yokohama. Tussen de 100.000 en 140.000 mensen kwamen daarbij om het leven.

Correspondent Duits maakte zelf de grote aardbeving in Kobe mee, in 1995. Meer dan 6400 mensen kwamen toen om. Sinds die beving heeft Duits altijd voor een week eten in zijn keuken, en ook zo'n 40 liter water. "Een vriendin van mij had dat nooit terwijl ze zelf Japans is. Na al het natuurgeweld van dit jaar is zij er serieuzer over gaan nadenken. Vandaag vertelde ze me dat zij nu ook een noodvoorraad heeft. Ongetwijfeld doen veel meer Japanners dat nu."

De Japanse samenleving is in het algemeen goed voorbereid op natuurrampen. Ramen zijn bijvoorbeeld niet zoals hier in Nederland, maar er zit staaldraad doorheen. Dat voorkomt dat er na een aardbeving glas op mensen valt. Rugzakken gevuld met noodspullen worden in het land massaal verkocht. En op scholen is er volop voorlichting.

"Toevallig sprak ik afgelopen week met een lerares Engels uit Australië. Zij geeft les op een middelbare school in Tokio", zegt Duits. "De eerste keer dat ze een aardbeving meemaakte tijdens een les, sprongen alle leerlingen plotseling op en openden de ramen. Andere leerlingen schuilden onder de tafels. De leerlingen reageerden onmiddellijk. Terwijl de docente de beving niet eens voelde. Ze schrok meer van de leerlingen dan van de beving."

Daarnaast wordt jaarlijks de grote Kanto-aardbeving van 1 september 1923 herdacht. In heel Japan worden dan rampenoefeningen gehouden. De lokale brandweer laat huisvrouwen bijvoorbeeld oefenen hoe een brand te blussen, zegt Duits. Of er worden speciale voertuigen geplaatst waarin geïnteresseerden een aardbeving kunnen ervaren in verschillende krachten. Ook scholen en bedrijven oefenen volop.

Olympische Spelen

Over twee jaar organiseert Tokio de Olympische Spelen. Het organiserend comité en de lokale overheid zijn al enige tijd bezig met het formuleren van plannen voor het geval er een grote natuurramp plaatsvindt tijdens de Spelen. In Tokio bestaat namelijk het gevaar voor aardbevingen en overstromingen.

Vooral een grote zorg is het taalprobleem, zegt Duits. "Er wordt nu voornamelijk in het Japans gewaarschuwd. Dat was met name een probleem tijdens tyfoon Jebi, deze week. Op de stations in het getroffen gebied stonden talloze verloren toeristen. Terwijl er geen trein reed. Dat was nota bene al ten minste een dag van tevoren aangekondigd, maar alleen in het Japans."

Als gevolg van de meest recente aardbeving viel de stroom op meerdere plekken uit: