Aangeboden: 1200 paarden en herten uit de Oostvaardersplassen

• Barbara Marchal

  redacteur Binnenland

Het is het hoofdpijndossier van de provincie Flevoland: de Oostvaardersplassen. Na maanden van protest besloot het provinciebestuur twee weken geleden dat er een stuk minder grote grazers in het natuurgebied moeten komen. Concreet: er moeten 180 konikpaarden en 980 edelherten verdwijnen. Nu leven er nog 2260 grote grazers in het gebied.

De provincie wil zoveel mogelijk voorkomen dat dieren moeten worden afgeschoten. Maar hoe pak je dat aan? En waar laat je die dieren?

De politieke discussie over de toekomst van de Oostvaardersplassen begint morgen. Dan praat de provinciale commissie duurzaamheid voor het eerst over de plannen. In juli moet er een definitief besluit volgen en wordt duidelijk hoe de toekomst van de Oostvaardersplassen - en de grote grazers - er precies uit zal zien.

Niet makkelijk, maar het kan

Het Limburgse bedrijf Flaxfield Nature Consultancy is gespecialiseerd in het verplaatsen van wilde dieren. Eigenaar Joep van de Vlasakker vond eerder nieuwe plekken in Europa voor konikpaarden, edelherten en bizons. Daarbij ging het steeds om enkele tientallen dieren, maar ook voor het verhuizen van bijna 1200 dieren zou hij wel kansen zien.

Een medewerker van het bedrijft legt uit wat er bij komt kijken:

"Het wordt niet gemakkelijk, maar ik denk dat het wel lukt", zegt De Vlasakker. "In Duitsland en Frankrijk is geen plek meer. Je moet echt verder weg gaan zoeken. Ik ben bezig met een rewilding project in Azerbeidzjan en daar willen ze alle 980 edelherten wel hebben."

Eerst moet je ze vangen

Om de dieren daar te krijgen moeten ze eerst gevangen worden. Bij konikpaarden is dat relatief gemakkelijk, die zijn semi-wild. Voor edelherten is het een ander verhaal. Die zijn erg gevoelig voor stress, raken gemakkelijk in paniek en zijn daardoor moeilijk te hanteren.

De commissie-Van Geel, die de provincie Flevoland adviseerde over de Oostvaardersplassen, concludeerde in haar eindrapport dat het vangen van wilde edelherten een nauwelijks uitvoerbare operatie is. Afschot van de dieren zou daarom onontkoombaar zijn.

Uit onderzoek van de Wageningen University blijkt dat er geen manier is om grote groepen edelherten te vangen zonder ze veel stress te bezorgen. Het volledig verdoven van een hert is volgens het onderzoek het meest diervriendelijk, maar ook tijdrovend en heel erg duur.

En dan ook nog het transport

Als toch wordt besloten om de dieren te verhuizen, is er een volgende uitdaging: het transport. De wilde dieren moeten eerst één voor één medisch gekeurd worden. Dat gebeurt vaak onder verdoving. Als dat is gedaan, begint het transport pas. Volgens Van de Vlasakker vormt dat meestal geen probleem. "Dieren zien de vrachtwagen als een veilige omgeving."

Eenmaal op de plaats van bestemming zijn er twee opties om de dieren vrij te laten. "Bij een hard release lopen de dieren zo uit de vrachtwagen de vrije natuur in. In het geval van een soft release mogen ze eerst een tijd acclimatiseren in een afgezet gebied", zegt Van de Vlasakker.

Ecologen en natuurbeschermers vrezen dat als de dieren eenmaal in een onbekend gebied zijn, ze ten prooi vallen aan roofdieren. Van de Vlasakker weet uit ervaring dat dat niet snel gebeurt. "We blijven de dieren in hun nieuwe gebied volgen. Je ziet dat ze snel wennen en terugvallen op hun instinct."

Van de Vlasakker beseft dat een verhuizing veel tijd en inspanning kost, maar volgens hem is dat het meer dan waard. "Ook voor de dieren. Je bezorgt ze tijdelijk veel stress, maar uiteindelijk komt het goed. De kogel is de gemakkelijkste oplossing, maar in mijn ogen niet de beste."

Over wat zo'n verhuizing kost, doet Van de Vlasakker liever geen uitspraak. "Maar met een paar ton lukt het waarschijnlijk niet."

Dierenbescherming is sceptisch

De Dierenbescherming is blij met het uitgangspunt dat er zo min mogelijk dieren worden gedood. Tegelijkertijd is de organisatie sceptisch over het verhuisplan, omdat het te veel stress bij de dieren oplevert.

De Dierenbescherming wil liever dat er een corridor wordt aangelegd, een verbinding naar andere natuurgebieden, zodat de dieren niet langer aan de Oostvaardersplassen gebonden zijn.