'Rusland zal er altijd op wijzen dat het MH17-bewijs flinterdun is'
Het is een zeldzame actie van Nederland en Australië: de twee landen eisen dat het Kremlin verantwoordelijkheid neemt voor het neerhalen van vlucht MH17. De reactie van Moskou: waar is het sluitende bewijs? En niets wijst er volgens onze Rusland-correspondent David Jan Godfroid op dat die houding zal veranderen.
Bijna vier jaar na de vliegramp boven Oekraïne lijkt de patstelling over de schuldvraag nog lang niet doorbroken. Rusland heeft vanaf het begin alle betrokkenheid ontkend.
De verschillende theorieën van Rusland
Het land kwam met verschillende theorieën over wie er dan wel verantwoordelijk was. Een tijdlang suggereerden de Russische autoriteiten bijvoorbeeld dat een Oekraïense SU25-straaljager de Boeing 777 had neergehaald.
"Poetin zei vandaag dat dit nog altijd mogelijk is", zegt Godfroid. De laatste tijd leek het er volgens de correspondent juist op dat de Russen deze theorie min of meer hadden opgegeven. "Daarna was het volgens het Kremlin mogelijk wel een Buk-raket, maar dan beslist niet een van Rusland."
Onmogelijk, zegt het JIT, het internationale onderzoeksteam van Nederland, Australië, Maleisië, België en Oekraïne. Het geleverde bewijs toont volgens het JIT aan dat de raket afkomstig was van de 53ste brigade van het Russische leger.
Poetin houdt volgens Godfroid nog wel een kleine slag om de arm. "Hij zegt: we gaan dit analyseren en onderzoeken of we het inhoudelijk kunnen beoordelen. Maar je kunt er donder op zeggen dat hij zal volhouden dat het niet waar is."
Zo denkt het Kremlin over het onderzoek
Het onderzoek blijft volgens Rusland onbetrouwbaar. Het land is geen onderdeel van het JIT en dus kan het onderzoek zomaar gemanipuleerd zijn. En zolang er nog geen onafhankelijke rechtbank een uitspraak heeft gedaan, valt niets met zekerheid te zeggen, benadrukt Moskou.
Nieuwsuur sprak met een jurist en die acht het niet onmogelijk dat Rusland veroordeeld wordt voor betrokkenheid bij de MH17-ramp.
Zelfs als de JIT-bewijzen ooit leiden tot een veroordeling, dan nog zal Poetin volgens Godfroid schuld blijven ontkennen. Daar hadden de Russen al vanaf het begin belangrijke redenen voor, vertelt de correspondent. "Zeker in 2014 was er een hevige, internationale discussie over of de Russen nou wel of niet actief waren in Oekraïne. Als ze meteen hadden toegegeven dat ze deze Buk hadden geleverd, dan hadden de Russen ook bekend dat ze militair actief waren in Oekraïne."
"Ten tweede is er sprake van een ernstige oorlogsmisdaad. Want je mag wel oorlog voeren, maar geen passagiersvliegtuig neerhalen." 298 mensen kwamen om het leven toen MH17 werd neergeschoten, onder wie 196 Nederlanders.
Enige verantwoordelijkheid bij zo'n oorlogsmisdaad kan voor een land ernstige gevolgen hebben. Denk aan sancties of andere maatregelen vanuit de internationale gemeenschap. En Rusland zit op dat vlak al in zwaar weer; tegen het land gelden verschillende sancties.
Het verhaal verandert steeds.
Godfroid ziet parallellen met bijvoorbeeld de zaak-Skripal en de vermoedelijke gifgasaanval door het Assad-regime in april. De Syrische leider is een bondgenoot van Poetin.
"Over deze kwesties worden vanuit Rusland steeds verschillende verhalen de wereld in geholpen. Het ene moment was er geen sprake van een chemische aanval in Douma en het volgende moment juist wel, maar dan georganiseerd door anderen. En bij de vergiftiging van oud-spion Skripal in Groot-Brittannië zei Rusland eerst dat er geen sprake was van novitsjok-gas. Daarna opeens wel maar dan kon het niet uit Rusland komen, en zou het afkomstig uit Tsjechië zijn. Het verhaal verandert steeds."
In al deze zaken loopt nog een internationaal onderzoek naar de dader. Net als bij MH17 zal Poetin daarom volgens Godfroid twijfel blijven zaaien.
"Natuurlijk probeert Rusland ook de eigen bevolking ervan te overtuigen dat het niets met MH17 te maken heeft. Wat dat betreft is dat in Rusland een stuk makkelijker, daar staan verreweg de meeste media indirect of direct onder controle van het Kremlin."
