Hoe kan een boswachter zo gehaat maar ook zo geliefd zijn?

• Carmen Dorlo

  redacteur Online

Staatsbosbeheer maakt zich zorgen: de veiligheid van hun boswachters is in het geding. In korte tijd hebben zich meerdere geweldsincidenten voorgedaan en al maanden worden meerdere boswachters met de dood bedreigd door de situatie in de Oostvaardersplassen. Het lijkt alsof de boswachter ineens wordt gehaat. Maar aan de andere kant is de boswachter ook geliefder dan ooit: tientallen boswachters hebben duizenden volgers op sociale media en met alleen maar positiviteit wordt de boswachter intens virtueel geknuffeld.

Door de situatie zijn twee extremen ontstaan: de knuffelboswachter en de boswachter wiens veiligheid op het spel staat.

Ook Thijmen van Heerde, boswachter bij natuurgebied Gelderse Poort bij Nijmegen, kreeg met agressie te maken. Toen hij eerder in Almere werkte, liep hij een rondje over het stadslandgoed. Twee jongens kwamen op een brommer onder een tunnel door rijden toen de brommer uitviel. "Ik keek de jongens aan en zei niks. Een van hen stapte af, zei dat ik me er niet mee moest bemoeien en zette mij tegen een lantaarnpaal aan. Ik had iets van 'hè, wat gebeurt me nu?!'" Thijmen wachtte af en belde de politie. Die sprak de jongen later aan.

"Het kwam pas later echt binnen, toen ik aan de koffietafel aan collega's vertelde wat mij was overkomen. Dit is niet te reden dat ik boswachter ben geworden", zegt hij tegen de NOS:

Door het voorval is de boswachter voorzichtiger geworden. "Ik heb thuis een gezin met een paar heel leuke jonge kinderen. Het belangrijkste is dat ik 's avonds weer gewoon thuiskom en gezellig papa kan zijn." Vroeger zou Thijmen als hij bijvoorbeeld een groep vissers langs een rivier zag, direct naar ze toe zijn gegaan om ze om hun vergunning te vragen. "Nu kijk ik eerst van een afstand hoe de sfeer is en denk ik na of ik erheen ga om een controlevraag te stellen. Vroeger had ik daar nooit over nagedacht."

Wapenstok en pepperspray

"Boswachters zijn de gastheer van het natuurgebied, maar het gezag wordt niet meer automatisch geaccepteerd", vertelt Marcel van Dun van Staatsbosbeheer in het NOS Radio 1 Journaal. "We spreken mensen natuurlijk eerst aan, maar we mogen boetes uitschrijven. Ik kan me best voorstellen dat mensen niet blij zijn met een bekeuring, maar regels zijn regels. Van onze boswachters moet je afblijven." Het geweld is onacceptabel, zegt Van Dun. "Boswachters doen alleen maar hun werk."

Om de veiligheid van de boa's, zoals boswachters ook wel worden genoemd, te verzekeren, worden er nieuwe dingen toegevoegd aan hun uitrusting. "De handboeien kregen ze al in 2017, nu krijgen ze ook een wapenstok. En de pepperspray moet nog goedgekeurd worden. Ik weet zeker dat het minder uit de hand zou zijn gelopen als de aangevallen boswachters dat nu al hadden gehad."

Thijmen vindt het jammer dat dit zou moeten. "Maar als je het veld ingaat met de taak om te handhaven, moet je ook de middelen hebben om iets te doen en de gebeurtenissen te kunnen stoppen."

Boswachter Tim Hogenbosch - op Twitter bekend als @boswachtertim - vindt het maar een lastige kwestie, het gedoe rondom de veiligheid van de boswachters. "Jaren geleden liep ik nog alleen met een verrekijker, nu loop ik binnenkort met handboeien en een wapenstok." Hij heeft nog nooit met fysiek geweld te maken gehad, zegt hij. "Maar het aantal incidenten loopt inderdaad op. Er zijn meerdere incidenten geweest, buiten Staatsbosbeheer om. De verruwing neemt echt toe."

Hogenbosch krijgt zelf eigenlijk alleen maar positieve reacties. Hij is een van de ongeveer honderd actieve boswachters op sociale media, met inmiddels bijna 15.000 volgers. "Het is een geniale manier om mensen deelgenoot te maken van wat we doen. Om te laten zien wat er gebeurt in het veld." Tim deelt dagelijks foto's en video's van de natuur en de dingen die hij meemaakt. Daar krijgt hij veel positieve reacties op.

Hij herkent de tweedeling wel, tussen de geliefde boswachters op sociale media aan de ene kant en de negatieve gevoelens voor boswachters aan de andere kant. ""De discussie over bijvoorbeeld de grote grazers in de Oostvaardersplassen wordt vaak gekoppeld aan de boswachter. Die worden hierop aangesproken en zelfs bedreigd. Maar deze mensen moeten mijn collega's gewoon met rust laten, zij voeren ook alleen maar het beleid van de provincie uit. "Heb je kritiek of vragen? Bel de boswachter of loop even langs."

Tim maakt ze ook wel mee, de discussies over de natuur. Maar het blijft altijd bij een discussie, de gesprekken worden uiteindelijk met een positieve ondertoon afgerond. Dat komt waarschijnlijk mede door zijn sociale media-gedrag, zegt Tim. Door de menselijke kant van het boswachterverhaal. "Het heeft natuurlijk allemaal een enorme aaibaarheidsfactor. Ik ook, door mijn lengte, zo in de natuur en op excursies met kinderen. Maar ook de positiviteit. De dingen die ik deel zijn ontwapenend en breken met de negativiteit. Ik wil graag juist die positiviteit uitdragen."

Dagboek van een boswachter

Daarnaast wordt het zo ook duidelijk wat de boswachters naast het handhaven allemaal doen. "Als ik in het bos loop en ik mensen tegenkom, is de eerste vraag altijd: wat doe je nou op zo'n dag? Dat kan je door die foto's en filmpjes laten zien. Ook waaróm je handhaaft kan je uitleggen en dan krijg je sneller begrip."

Want boswachter is zo'n mooi beroep, gaat Tim verder. "Ik kom heel veel buiten, zie mooie natuurgebieden en spreek heel veel mensen. En die excursies met kinderen: geweldig. Buiten zijn is gewoon fantastisch. De natuur is onze passie. Daarom is er gewoon meer respect voor boswachters nodig. De samenleving is aan het verhufteren."