Overal zonnepanelen en boilers, maar te weinig mensen om ze aan te leggen

• Rob Koster

  Economieverslaggever

Het klimaatakkoord dreigt een nutteloos stuk papier te worden als niet massaal wordt geïnvesteerd in personeel voor de groene energiesectoren. Dat stelt de Sociaal Economische Raad (SER) in een advies dat vandaag wordt gepresenteerd aan het kabinet.

Op dit moment zijn de arbeidskrachten in de installatiesector al niet aan te slepen. De grote bedrijven hebben stuk voor stuk honderden vacatures openstaan.

Daardoor komen mensen die zonnepanelen, zonneboilers of warmtepompen geïnstalleerd willen hebben, steeds vaker op een wachtlijst. Ook de bouw en het onderhoud van windmolenparken op zee zorgt voor heel veel nieuw werk.

Werk waar nu nog veel te weinig mensen de juiste papieren voor hebben. De SER roept deelnemers aan het klimaatakkoord op om werkgelegenheid een structureel onderdeel van de plannen te maken.

Omscholen en inzetten

"Er moet ontzettend veel gebeuren", zegt voorzitter Mariëtte Hamer. "Jongeren moeten opgeleid worden voor die nieuwe duurzame banen. Mensen die nu op andere plekken aan het werk zijn, moeten omgeschoold worden. Er dreigen tekorten en we moeten goed kijken welke mensen we daarvoor kunnen inzetten."

De verwachting is dat in de kolen-, olie-, en gassector het aantal ontslagen de komende jaren juist verder oploopt. "Mensen die dreigen hun baan te verliezen, moeten we proberen mee te nemen in dit veranderingsproces", aldus Hamer. "En denk verder bijvoorbeeld aan vluchtelingen met een verblijfsstatus die aan de slag willen."

Jongeren voor duurzame banen

Bedrijven, overheden en hogescholen proberen in het project CAREER jongeren op te leiden voor werk in de windenergiesector. De komende jaren worden vele miljarden geïnvesteerd in grote windmolenparken op zee.

In eerste instantie levert dit vooral werk op voor Nederlandse offshorebedrijven die het verlies aan banen in de olie- en gasindustrie hopen te compenseren. Maar ook de windmolens moeten als ze eenmaal klaar zijn onderhouden worden, vertelt Willem den Ouden, directeur van de Delta Academy in Vlissingen.

De haven van Vlissingen wordt de uitvalsbasis voor de eerste delen van het windmolenpark Borssele dat gebouwd wordt door het Deense bedrijf Orsted. Even verderop leren studenten met een simulator de werking van een windmolenturbine kennen.

Een nuttige les, want de nood is hoog in de windenergiesector, zegt Willem den Ouden. "Als je ziet hoeveel mensen er nodig zijn voor het maken en onderhouden van die windmolens, dat is immens. Zoveel mensen hebben we in Nederland helemaal niet voor handen en daar moeten we echt iets aan doen."

Statushouders opleiden

In Nijmegen worden met succes vluchtelingen met een verblijfsstatus opgeleid voor installatiebedrijven. Op een van de eerste zomerse dagen lunchen statushouders uit onder meer Syrië en Eritrea in het zonnetje naast een proefopstelling van een zonnepaneel. Belal uit Syrië wil graag leren hoe hij zonnepanelen moet installeren. Voorlopig in Nederland, maar later misschien weer in zijn eigen land, want ook in het Midden-Oosten zijn zonnepanelen in opmars.

Docent Roger Coenen noemt het opleiden van statushouders dankbaar werk. "Als ik hoor dat de mensen die ik heb opgeleid nu aan het werk zijn bij een bedrijf, dat het goed gaat en ze het naar hun zin hebben, dan geeft dat enorm veel voldoening."

Hadi is zo iemand. In Iran heeft hij elektrotechniek gestudeerd en nu installeert hij voor het bedrijf Croonwolter & Dros LED-verlichting bij de Radboud Universiteit. Projectleider Jan Willem Kettelarij verwacht dat Hadi binnen vijf jaar doorstroomt naar de functie van ingenieur en leidinggevende.

Op dit moment heeft het bedrijf 250 vacatures openstaan. Kettelarij is erg tevreden over de mensen van de opleiding in Nijmegen: "Ze doen hun werk uitstekend en zijn supergemotiveerd. Dat vind ik het belangrijkste."

Michael Groot Nuelend coördineert het project in Nijmegen en denkt dat vluchtelingen een rol kunnen spelen bij het oplossen van het personeelstekort. Hij heeft goede ervaringen met vluchtelingen die bij bedrijven zijn geplaatst en verbaast zich over het feit dat het grootste deel van de vluchtelingen die de afgelopen jaren naar Nederland zijn gekomen nog in de bijstand zit. "Op basis van de ervaringen die ik tot nu toe heb gehad zeg ik: laat ze maar komen."