Rotterdamse haven denkt een derde van CO2-uitstoot onder de zee te kunnen opslaan

In de Rotterdamse haven kan per jaar 2 tot 5 miljoen ton CO2 worden afgevangen, om ondergronds te worden opgeslagen. Op termijn (in 2030) kan dit worden uitgebreid tot 10 miljoen ton; dit is een derde van alle CO2 die door de haven wordt uitgestoten. Dat blijkt uit een haalbaarheidsstudie die het havenbedrijf heeft gedaan, samen met de Gasunie en EBN (Energie Beheer Nederland).

Het afvangen en opslaan van CO2 staat prominent in het regeerakkoord van dit kabinet. Het is één van de maatregelen die klimaatverandering moeten tegengegaan. De techniek is bij uitstek van belang in de haven, omdat daar één vijfde van de totale Nederlandse CO2-uitstoot plaatsvindt.

In de plannen van de haven kunnen bedrijven hun CO2 afvangen, waarna die via een speciale leiding kan worden afgevoerd. In de video hieronder zie je hoe dat gaat. De animatie is gemaakt door het Havenbedrijf Rotterdam:

De CO2 wordt niet onder het vasteland opgeslagen, maar in een leeg gasveld onder de Noordzee, 25 km uit de kust. De kosten worden geschat op 4 à 500 miljoen euro.

Klimaatakkoord van Parijs

Het is volgens topman Allard Castelein van het havenbedrijf een snel toepasbare oplossing, die bovendien onmisbaar is voor de naleving van het Klimaatakkoord van Parijs.

"Als je niet nu al begint met het afvangen van de CO2, dan halen we de klimaatdoelstellingen niet. Het is niet zo dat we kiezen voor alleen CO2 afvangen en opslaan, want we kiezen ook voor het vernieuwen van productieprocessen. Maar het is èn èn, je moet het beide doen op dit moment, wil je op tijd zijn."

Overheidsgeld

De studie heeft aangetoond, zegt Castelein, dat de CO2-opslag technisch haalbaar is en bovendien kosteneffectief in vergelijking met andere klimaatmaatregelen, "al kan het met de huidige CO2-prijs nog steeds niet uit".

Daarom is er volgens hem overheidsgeld voor nodig. In het regeerakkoord staat dat er in 2030 de helft minder CO2 moet worden uitgestoten. Daartoe zal bijvoorbeeld het aandeel zonne- en windenergie flink moeten groeien. Ook zullen huizen en bedrijven beter geïsoleerd moeten worden. En bedrijven zullen hun productieproces moeten aanpassen.

Maar voor sommige sectoren wordt verwacht dat dit laatste erg ingewikkeld en kostbaar zal zijn. Dat geldt bijvoorbeeld voor de chemische sector, de staalindustrie of raffinaderijen. Om toch op korte termijn ervoor te zorgen dat de CO2 in die sectoren niet langer op grote schaal de lucht in gaat, kan het afvangen en opslaan een oplossing zijn.

Geen molecuul de grond in

Dit wordt beaamd door Sander van Egmond, die twee jaar geleden promoveerde op de afvang en opslag van CO2. "Zulke sectoren zijn vooral interessant omdat alternatieven daar heel lastig zijn, waardoor deze techniek relatief voordelig is."

Van Egmond werkt tegenwoordig bij duurzaamheidsorganisatie Urgenda, maar spreekt op persoonlijke titel. Hij keek voor zijn promotie-onderzoek vooral naar het maatschappelijk debat dat inmiddels al weer twintig jaar lang gevoerd wordt over CCS (Carbon Capture and Storage). Dat de techniek nog niet wordt toegepast, komt volgens hem vooral doordat het tot nu toe te duur was.

Over de haalbaarheidsstudie van de Rotterdamse haven zegt hij: "Zo'n zelfde soort haalbaarheidsstudie is tien jaar geleden ook al eens gedaan. Maar in de tussentijd is er geen enkele molecuul de grond ingegaan. Dus er wordt wel veel gepraat, maar uiteindelijk stranden al die projecten."

Heftige discussie

Bijna tien jaar geleden werd een heftige discussie gevoerd over plannen om CO2 op te slaan onder een woonwijk in Barendrecht, maar die sneuvelden door verzet van de bewoners. Een proefproject van energiebedrijven om CO2 onder de Noordzee op te slaan, strandde vooralsnog halverwege vorig jaar.

Allard Castelein denkt dat het nu anders zal gaan. "Ten eerste omdat we geleerd hebben van het verleden. Ten tweede omdat dit een vrij unaniem gedragen ontwikkeling is", met alle bedrijven in de haven, met de overheid en met de samenleving. Bovendien wijst hij erop dat er nu onder zee zal worden opgeslagen, waardoor bewoners geen bezwaar zullen maken.

Bronnen in de haven vertellen aan de NOS dat bedrijven niet staan te springen om hun CO2 af te vangen en op te slaan. De kosten die daarmee voor bedrijven gemoeid zijn, zijn hoog. Bovendien is een aantal milieugroeperingen tegen de plannen, omdat ze bang zijn dat subsidiegeld straks daar naartoe zal gaan en niet langer kan worden ingezet voor bijvoorbeeld zonne- en windenergie.

Greenpeace noemt in een reactie ondergrondse CO2-opslag duur en doodzonde. "Geld dat geïnvesteerd wordt in een tijdelijke oplossing kunnen we beter investeren in windmolenparken op zee of het ontwikkelen van groene waterstof."