Vuurwapengeweld in Amerika: de banaliteit van het extreme
De eerste keer dat ik de Amerikaanse school van mijn kinderen bezocht, staarde ik enigszins verwonderd naar de 'code red'-waarschuwingen die in de schoolgangen hingen. "Ga naar de dichtstbijzijnde veilige locatie. Doe de deuren op slot. Bedek de ramen. Verroer je niet." De woorden schutter en schietpartij werden niet eens letterlijk genoemd. Maar het was meteen duidelijk waar de waarschuwing over ging.
Welcome to America!
We wonen in een buitenwijk van Washington waar de criminaliteitscijfers bijzonder laag zijn. Toch ging de basisschool van mijn kinderen tot drie keer toe in "lockdown" de afgelopen jaren, omdat er bijvoorbeeld een "active shooter" was gesignaleerd in de buurt.
Inmiddels zijn we eraan gewend geraakt dat wapens onderdeel zijn van het alledaagse leven. Toen mijn oudste zoon op een kampeertrip ging met school, kwam er het beleefde verzoek om geen vuurwapens mee te nemen (een krultang en sandalen waren ook verboden). Het is de banaliteit van het extreme geworden.
Schietpartijen gebeuren aan de lopende band in Amerika. Schietpartijen op scholen ook. Woensdag was het opnieuw raak bij een school in Florida. Een schutter opende het vuur op scholieren. Zeker zeventien mensen kwamen om het leven.
Volgens de politie was de vermoedelijke dader (die inmiddels gearresteerd en voorgeleid is) een voormalige scholier. Vorig jaar was hij van school gestuurd omdat hij klasgenoten had bedreigd. Medescholieren grapten nog dat als er een door het lint zou gaan en een bloedbad zou aanrichten, dat hij het was. Het was immers geen geheim dat hij een grote verzameling messen en vuurwapens had. Die grap is nu de trieste waarheid geworden.
Het Gun Violence Archive houdt sinds het bloedbad op de basisschool Sandyhook in Newtown bij hoeveel schietpartijen er op scholen plaatsvinden. De organisatie telde de afgelopen vier jaar 239 schietpartijen op scholen waarbij 438 doden vielen.
U lees het goed: dat betekent dat er gemiddeld vijf keer per maand ergens op een school in Amerika het vuur wordt geopend. Twee weken geleden nog was er een schietpartij op een school in Kentucky: twee doden en achttien gewonden. Het nieuws haalde amper de headlines van de landelijke tv-zenders. Het toont aan hoe immuun Amerika is geworden voor dit soort nieuws.
Het bloedbad in Florida toont óók aan hoe eenvoudig het is voor zelfs jonge Amerikanen om aan vuurwapens te komen. De 19-jarige schutter gebruikte een semi-automatisch AR15-geweer. AR15 is inmiddels een oude bekende van ons. Het is hét favoriete wapen van massamoordenaars in Amerika. Vrijwel bij elk recent bloedbad duikt het wel op. De vermoedelijke schutter had het wapen al vorig jaar aangeschaft, zo meldde de politie. Gewoon legaal. Hij was toen achttien jaar.
De politieke reactie op dit nieuws kan ik inmiddels dromen. Democraten roepen om strengere wapenwetgeving. De Republikeinen komen met hun clichématige "thoughts and prayers".
Laten we vooral bidden voor de slachtoffers, maar het is nog veel te vroeg om nu al te discussiëren over de oorzaken van dit zoveelste drama, zo zeggen Republikeinen keer op keer. Dit was de reactie van de Republikeinse leider Paul Ryan, daags na de schietpartij in Florida: "Dit is niet het moment om voorbarige conclusies te trekken zonder alle feiten te kennen. We hebben nog veel meer informatie nodig."
Het is inmiddels de standaardreactie geworden van Republikeinen na een grote schietpartij. Het is een merkwaardig argument in een land waar die informatie allang bekend is: gemiddeld is er één keer per dag een schietpartij met vier of meer slachtoffers in Amerika. En uiteindelijk doet de politiek helemaal niets.
Het is gekmakend voor de ruime meerderheid van de Amerikanen die al jarenlang voorstander zijn van strengere wapenwetgeving (zo blijkt uit opiniepeiling na opiniepeiling). Maar zelfs een minimale wijziging loopt telkens stuk in het Congres. De Amerikaanse politiek is volledig gegijzeld door de machtige wapenlobby. De dood van zeventien kinderen zal daar niets aan veranderen.
