Is Willem Holleeder een meedogenloze crimineel of is hij erin geluisd?
Is Willem Holleeder, inmiddels 59 jaar oud, echt die nietsontziende crimineel die de dood van zes mensen op zijn geweten heeft?
Of is daarvoor niet genoeg bewijs, en is hij er vooral in geluisd door voormalige collega's in het criminele milieu en door zijn eigen zussen, die uitgebreid tegen hem verklaarden?
Op die vragen moet de rechtbank in Amsterdam de komende maanden het antwoord zien te vinden in de megazaak tegen 's lands bekendste crimineel.
Ruim drie jaar zit hij inmiddels vast, in de extra beveiligde gevangenis in Vught. Vanuit daar zou hij zelfs opdracht hebben gegeven om zijn zussen Astrid en Sonja iets aan te doen.
Het zijn verdenkingen die het Openbaar Ministerie niet hard heeft weten te maken. Holleeder wordt in deze zaak vervolgd voor betrokkenheid bij zes liquidaties tussen 2002 en 2006.
Hard bewijs is er niet of nauwelijks. Belangrijk voor het OM zijn de gesprekken die Astrid Holleeder stiekem opnam bij haar broer en de verklaringen van twee kroongetuigen, die Willem Holleeder aanwijzen als opdrachtgever voor enkele liquidaties.
Komende maanden
De inhoudelijke behandeling van zijn rechtszaak begint vandaag met "openingsstatements" van zowel het Openbaar Ministerie als zijn advocaten. Beide partijen mogen vertellen hoe ze tegen de verdenkingen aankijken en hoe ze de zittingsdagen de komende maanden willen invullen.
Naast Astrid en Sonja Holleeder, ex-vriendin Sandra den Hartog en misdaadjournalist Peter R. de Vries, zullen naar verwachting later ook de kroongetuigen Fred Ros en Peter la S. op zitting verschijnen.
De mannen zitten nu in een getuigenbeschermingsprogramma, wat betekent dat ze hun nieuwe, onopvallende leven elders tijdelijk moeten achterlaten om te komen verklaren in de Amsterdamse rechtbank.
Bijzonder is dat het strafrechtelijk onderzoek naar Willem Holleeder nog niet afgerond is, maar zijn rechtszaak toch gewoon behandeld wordt. Normaal begint een proces pas als het politieonderzoek klaar is. Maar in deze zaak is dat waarschijnlijk nooit af, zegt het OM.
En dus heeft de rechtbank ervoor gekozen vast te beginnen. Terwijl Holleeder zich voor de rechter moet verantwoorden en getuigen worden gehoord over zijn rol in de onderwereld, wordt ook achter de schermen doorgewerkt en het dossier gaandeweg nóg verder uitgebreid.
Dat dossier is nu al enorm: zo'n duizend ordners. Verschillende andere grote zaken zijn aan het onderzoek naar Holleeder toegevoegd omdat ze allerlei raakvlakken hebben, zoals het Passage-proces en het onderzoek naar het geld van de Heineken-ontvoering.
Raketwerper
Het vorige grote proces tegen Holleeder, wegens het afpersen van onder andere Willem Endstra, begon tien jaar geleden met een beschieting van de Amsterdamse rechtbank met een raketwerper.
Net als toen vindt het proces plaats op een extra beveiligde locatie. Over veiligheidsmaatregelen wil de rechtbank in Amsterdam niets zeggen.
Met megazaken heeft de Amsterdamse rechtbank in ieder geval ervaring genoeg: dat andere liquidatieproces, waarin onder andere Holleeders veronderstelde kompaan Dino Soerel terecht stond, was nóg omvangrijker.
Het eindigde uiteindelijk met levenslang voor Soerel. Een straf waar het Openbaar Ministerie in de zaak-Holleeder volgens ingewijden ook op zal aansturen. Maar dat gaat nog vele, vele zittingsdagen duren.
