Trumps trip door geopolitiek mijnenveld Azië

• Marten Wiegman

  redacteur internationale economie

Na maanden van opgebouwde spanningen tussen de Verenigde Staten en Noord-Korea, krijgen de Aziatische leiders de komende anderhalve week de kans om persoonlijk van de Amerikaanse president te horen wat zijn plannen zijn.

Het bezoek volgt op een turbulente tijd: Trumps toespraak waarin hij de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un tot little rocketman doopte, en zinspeelde op "de complete vernietiging van Noord-Korea", veroorzaakte in Azië veel onrust. Het communistische land voerde dit jaar bovendien zijn zwaarste kernproef ooit uit.

"Noord-Korea zal de rode draad zijn van het bezoek van Trump aan Azië", zegt China-correspondent Marieke de Vries in het NOS Radio 1 Journaal.

Stop 1: Japan

De eerste halte op zijn reis is waarschijnlijk de meest eenvoudige voor Trump. In Japan heeft premier Abe onlangs via tussentijdse verkiezingen zijn machtspositie fors verstevigd. Met die verkiezingsoverwinning op zak kan hij de grondwet gaan veranderen en een grotere rol inruimen voor het Japanse leger.

Dat past volledig in het straatje van Trump, die al langer vindt dat de VS niet de politieagent van de wereld moet zijn. Bovendien worden beide landen geholpen door de dreiging vanuit Noord-Korea.

"Eigenlijk is Japan ook het enige land in de regio dat echt vierkant achter de toon en het beleid richting Noord-Korea staat, namelijk het dreigen met geweld", zegt Amerika-correspondent Wouter Zwart in het NOS Radio 1 Journaal.

Stop 2: Zuid-Korea

Een belangrijke spil in de reis van Trump is Seoul. Zuid-Korea is een onmisbare partner in het conflict met Noord-Korea. Niet alleen is het land kwetsbaar voor elke militaire activiteit vanuit Noord-Korea, maar door de grote hoeveelheden Amerikaanse soldaten op hun grondgebied is dat ook onmiddellijk een Amerikaans probleem.

Trump ruimt op zijn reis veel tijd in voor Zuid-Korea. "Hij wil daarmee echt dat gevoel van wij zijn partners in de strijd tegen het vijandige noorden uitdragen", zegt Zwart.

De relatie van de VS met de nieuwe regering van president Moon Jae-in loopt alleen niet bepaald op rolletjes. Mede omdat hij zich verzette tegen uitbreiding van het nieuwe Amerikaanse raketverdedigingssysteem Thaad. Dat systeem is bedoeld om langeafstandsraketten van Noord-Korea te onderscheppen. En dat was weer een doorn in het oog van China omdat het als een bedreiging wordt gezien.

Het raketsysteem kwam er uiteindelijk toch en zowel de VS als Zuid-Korea benadrukken dat ze normale relaties willen onderhouden. Moon heeft ook al een paar keer gezegd open te staan voor directe gesprekken met Noord-Korea.

Stop 3: China

Keer op keer heeft president Trump duidelijk gemaakt dat hij van China meer medewerking verwacht om Noord-Korea de disciplineren. China steunt de sancties die de Veiligheidsraad heeft afgekondigd en wil ook voorkomen dat Noord-Korea een nucleaire macht wordt. Tegelijkertijd wil Beijing geen grotere Amerikaanse invloed op het Koreaanse schiereiland en is het fel tegen het Amerikaanse Thaad-systeem.

"Trump zal met veel eer worden ontvangen in China", zegt De Vries. "Maar vergis je niet: de Chinese leider Xi Jinping is net op het schild gehesen als de keizer van Azië en Trump komt hier met een metaforisch gekreukeld pak. Hij is beschadigd zo schrijven de Chinese persbureau's door de schandalen over de Russische inmenging bij de presidentsverkiezingen."

De Chinese diplomatie draait intussen op volle toeren zo vlak voor het bezoek van Trump, door zowel met Noord- als met Zuid-Korea de relaties te verbeteren. Beijing probeert daarmee duidelijk te maken wie de werkelijke grootmacht in de regio is. Trump en Xi hebben wel een goede verstandhouding na hun twee eerdere ontmoetingen ook al zijn ze het over veel dingen oneens.

Mijnenveld

En dan is er het mijnenveld van de internationale handel tijdens deze Azië-reis. Begin dit jaar afficheerde de Chinese leider Xi zich als grote voorstander van de globalisering. Daarmee overtroefde hij de Verenigde Staten die tot dan toe door de rest van de wereld gezien wordt als de verdediger van de vrije wereldhandel.

Met bijna alle landen die Trump bezoekt zijn er kwesties op handelsgebied. Of het nu het opzeggen is van het Trans Pacific Partnership (Japan, Vietnam), het vrijhandelsverdrag met Zuid Korea, of een waslijst van problemen met China.

Tijdens de Apec-top, volgende week in Vietnam, zullen de Aziatische landen er proberen achter te komen wat Trump nu daadwerkelijk van plan is. En ook hoe zij onderling hun handelsbetrekkingen kunnen verbeteren om de schade op te vangen van het America First beleid van de VS.