Kempen Airport: het toneel van een bijna-helikopterkaping

Kempen Airport in Brabant was bijna het toneel geweest van een helikopterkaping door criminelen. Benaouf A., een kopstuk uit de Amsterdamse Mocro-oorlog, moest volgens bronnen van de NOS bevrijd worden uit de gevangenis van Roermond. Omroep Brabant maakte een reconstructie van de dagen voorafgaand aan de verijdelde kaping.

Het is dinsdag als de beheerder van Kempen Airport, een klein vliegveld in zuidoost-Brabant tegen de grens met België aan, telefoon krijgt. Criminelen, later blijkt uit de Amsterdamse onderwereld, hebben een helikopter besteld die op het vliegveld moet gaan landen, vertelt de politie. Wanneer dat gaat gebeuren is niet duidelijk, maar de politie komt op woensdag óf donderdag de boel beveiligen.

Woensdagochtend gaat de telefoon opnieuw. Het is nu duidelijk dat de criminelen woensdag naar het vliegveld komen. De politie komt eraan en later in de ochtend komt ook de recherche. Agenten nemen hun plek in op het vliegveld, waar inmiddels twee helikopters klaarstaan. De een was er dinsdag, de ander woensdag. Ze zijn besteld. En dus is het wachten op de criminelen.

Die komen woensdagmiddag. Het zijn "de mannetjes waar het over gaat". De beheerder moet weg en de politie neemt het kantoor en het vliegveld over. Niet duidelijk is wat er dan gebeurt, want de beheerder kan niets zien. Ooggetuigen verklaren aan de omroep dat ze zien dat iemand wordt opgepakt.

Wilde achtervolging

"Het idee van de verdachten was om een helikopter te kapen en de piloot te dwingen naar de gevangenis in Roermond te vliegen", zegt NOS-justitieredacteur Remco Andringa. "De politie is daar achtergekomen. Dus toen een groepje mannen die heli wilde gaan kapen, is dat voorkomen."

Er volgde een wilde achtervolging, waarbij in Roosteren een van de verdachten werd neergeschoten. Hij overleed aan zijn verwondingen. Twee anderen werden opgepakt.

In een auto van de verdachten werden spullen gevonden die bij de ontsnapping gebruikt hadden moeten worden. In de kofferbak lagen autobanden met een stuk touw, zegt Andringa. "Mogelijk was het dus het idee om die banden vanuit de helikopter te gebruiken."

Zo'n ontsnapping per helikopter is niet uniek, maar het gebeurt uiterst zelden, zegt Andringa. "Ontsnappingspogingen komen al niet vaak voor, en zeker niet met een helikopter."

Hij herinnert zich in Nederland maar een handvol soortgelijke incidenten. In 1991, 1992 en 1993 ontsnapten criminelen met succes met de helikopter. Maar jaren later, in 1997, was er opnieuw een ontsnappingspoging per helikopter. Ditmaal bij de Geerhorst in Sittard. Maar dat ging mis: de staart van de helikopter raakte een van de lichtmasten op de luchtplaats, waarna het toestel neerstortte en ontplofte. De piloot, die de heli in België had gestolen, kwam om het leven.

Sindsdien zijn er in ons land geen uitbraakpogingen meer via de lucht geweest, maar wel in België. Zo'n tien jaar geleden gebeurde het zelfs drie keer in korte tijd. Daarna dachten alle gevangenissen in België na over maatregelen bij de luchtplaatsen, maar dat kon niet voorkomen dat het in 2009 weer gebeurt. Ashraf Sekkaki, bijgenaamd 'de ontsnappingskoning' en 'de schrik der flikken', wist te ontkomen uit de gevangenis van Brugge.

In dit geval werd de helikopter niet gekaapt: Sekkaki's vriendin had de heli afgehuurd onder het mom van een verjaardagsvluchtje. Eenmaal in de lucht werd de piloot gedwongen om de gevangene op te pikken.

Sekkaki liep twee weken na zijn ontsnapping tegen de lamp in Marokko. Daar zit hij nog altijd vast.

Na de derde helikopterontsnapping in korte tijd eistte het Belgische parlement maatregelen. "Het had grote indruk gemaakt niet alleen bij het publiek, maar ook bij de politiek", vertelt misdaadjournalist Philip Heymans van de VRT. "Dat ze, met een luchtdoop als voorwendsel, die piloot met een pistool gijzelden, daar was heel veel om te doen."

In eerste instantie hingen de Belgische gevangenissen netten op om nog meer landingen op de luchtplaats te voorkomen. "Sindsdien zijn er op de binnenplaatsen ook kunstwerken neergezet en bomen. Dat lijkt effectief te zijn."

Ook in Nederland zijn de nodige maatregelen getroffen. Sommige luchtplaatsen zijn afgedekt met roosters, maar die kunnen helikopters eraf rukken. En kabels over de binnenplaats hebben ook hun nadelen: die kunnen gedetineerden ook weer gebruiken om te vluchten.

Of het nou gelukt is of niet, de crimineel die gisteren vanuit de gevangenis in Roermond had gehoopt het luchtruim te kiezen, hoeft niet te vrezen voor vervolging, zegt Remco Andringa. "Het is misschien opmerkelijk maar ontsnappen uit de gevangenis is niet strafbaar. Je kunt niet worden opgepakt voor een poging om uit te breken. Het gebruik van geweld is wel strafbaar, dus als je bij een ontsnapping geweld gebruikt dan is het een ander verhaal."

Maar de man om wie het in Roermond ging is de gevangenispoort niet uit geweest, dus hij zal niet voor de rechter hoeven komen. "Wel kan het regime in de gevangenis worden aangepast en het zou mij niet verbazen als hij wordt overgeplaatst naar een extra beveiligde gevangenis."