Seksschandalen en ruzies: de ondergang van Uber-baas Travis Kalanick
"Heb geen seks met een collega, tenzij hij of zij dat wil en als jullie tweeën (of meer) niet op dezelfde afdeling werken."
Het zijn woorden van Uber-topman Travis Kalanick uit 2013, voorafgaand aan een medewerkersbijeenkomst. Het is één van de opmerkelijke anekdotes die symbool zijn komen te staan voor zijn leiderschap - en die er mede voor hebben gezorgd dat hij het veld moest ruimen.
Vanochtend werd bekend dat Kalanick, nadat hij vorige week voor onbepaalde tijd met verlof werd gestuurd, ook echt niet meer terugkomt. Hij heeft onder druk van een groep investeerders ontslag genomen als CEO (chief executive officer), maar blijft nog wel aan als lid van de raad van commissarissen.
Onstuimige groei
Het is het voorlopige sluitstuk van een roerige periode bij Uber, een taxibedrijf dat op papier heel succesvol kan worden (investeerders schatten de waarde van het bedrijf in 2016 op 70 miljard dollar) en de afgelopen jaren keihard groeide. Tijdens die onstuimige groeiperiode lijken veel fouten te zijn gemaakt. Een dertien pagina's tellend document vol aanbevelingen, dat vorige week werd gepubliceerd, toont een bedrijf dat nooit volwassen is geworden.
Een onvolwassen bedrijfscultuur waar Kalanick aan bijdroeg. In maart van dit jaar dook er een video van hem op waarin hij ruzie maakte met een Uber-chauffeur. Aanleiding was kritiek van de bestuurder dat Uber de tarieven had verlaagd. De beelden kwamen op internet terecht en Kalanick moest door het stof. Hij zei toen dat het tijd werd om "volwassen te worden".
Illegaal
Ook staat de topman erom bekend dat hij het niet zo nauw neemt met de wet. Uber was en is van oordeel dat om de taxidienst in steden te kunnen introduceren, je soms tegen de lokale of nationale wetgeving in moet gaan. In Nederland bezorgde dat het bedrijf veel problemen rond de dienst Uberpop. Via deze vorm kunnen bestuurders zonder taxi-vergunning voor Uber rijden. Het bedrijf stopte daarmee in november 2015.
Uber heeft dus al langer te maken met een besmeurd imago. Maar een blogpost uit februari van Susan Fowler, een voormalig medewerker van het bedrijf, over seksuele intimidaties en een niet goed ontwikkelde bedrijfscultuur bracht alles in een stroomversnelling. Het leidde tot een intern onderzoek. Hierna werden meer dan twintig anonieme medewerkers en de tweede man van Uber ontslagen.
Alsof alle interne perikelen nog niet genoeg waren, onthulde The New York Times dat Uber autoriteiten in diverse landen voor de gek hield als ze controles wilden uitvoeren. Dit gebeurde in steden waar de taxidienst werd gezien als ongewenst of illegaal was. Een paar dagen na de publicatie liet Uber weten ermee te stoppen. Er loopt nog een strafrechtelijk onderzoek naar de praktijken.
Opvolging
Kalanick was dus al sinds vorige week dinsdag met verlof. Hij was het laatste lid van het dagelijkse bestuur. Er werd al druk gezocht naar, onder meer, een operationeel en financieel directeur en daar komt de functie van bestuursvoorzitter nu nog bij.
In Amerikaanse media wordt druk gespeculeerd over wie dat zou moeten zijn. Een naam die onder meer wordt geopperd, is Arianna Huffington. De voormalige hoofdredacteur van The Huffington Post is lid van de raad van commissarissen en ze is na de blogpost van Fowler nauw betrokken geweest bij het onderzoek en het bedrijf.
De nieuwe bestuursvoorzitter krijgt naast een grote interne herstructurering nog een ander pittig dossier op zijn of haar bord. Er loopt namelijk ook nog altijd een rechtszaak tussen Uber en Waymo, een zusterbedrijf van Google. Die zaak draait om de vraag of een, inmiddels voormalig, medewerker van Uber 14.000 geheime documenten met informatie over zelfrijdende auto's bij Google heeft gestolen - en daardoor in dienst mocht komen bij Uber.
Daarnaast loopt bij het Europese Hof van Justitie nog een zaak tegen Uberpop, die draait om de vraag of dat Uberpop verboden moet worden. De rechters moeten zich er nog over uitspreken, maar de advocaat-generaal heeft in zijn advies al wel gezegd dat Uber zich gewoon moet houden aan de regels. Het hof neemt vaak dat advies over.
En tenslotte zal de nieuwe topman of topvrouw uiteraard op zijn of haar taal moeten letten: seksisme wordt niet meer getolereerd. In de aanbevelingen staat :"Uber moet specifieke en duidelijke richtlijnen opstellen als het gaat om passende onderlinge relaties. [...] Het bedrijf moet duidelijk maken dat het geen enkele vorm van intimidatie, discriminatie of wraak tolereert." Dat geldt ook voor Kalanick, als lid van de raad van commissarissen...
