Hoe Nederland wekenlang zijn adem inhield bij treinkaping De Punt
Het is alweer veertig jaar geleden en nog steeds komt de treinkaping bij De Punt bijna jaarlijks in het nieuws. De terugkerende vraag: zijn de kapers bewust door militairen doodgeschoten (of zoals sommigen het noemen: geëxecuteerd)? Of was het geweld dat bij de overmeestering werd gebruikt toelaatbaar?
De gijzelingen vonden dus alweer tientallen jaren geleden plaats. Het begon allemaal op een maandagochtend in 1977.
Het is 23 mei 1977. Om negen uur 's ochtends vallen negen gewapende Zuid-Molukkers de intercity tussen Assen en Groningen binnen bij spoorwegovergang De Punt. Ze gijzelen de trein, laten 40 reizigers, de hoofdconducteur en machinist gaan, maar houden daarna 54 mensen gevangen. Tegelijkertijd dringt een groep Molukkers een basisschool in Bovensmilde binnen en die houdt 105 leerlingen en 5 leerkrachten gegijzeld.
In een brief maken de kapers hun eisen bekend. Ze willen een eigen onafhankelijke Republiek der Zuid-Molukken en eisen dat 21 Zuid-Molukse gevangenen worden vrijgelaten. Ook dreigen ze om de school in Bovensmilde op te blazen als de eisen niet worden ingewilligd.
Toenmalig minister van Justitie Van Agt is voor hard ingrijpen, maar uiteindelijk wordt er lang met de gijzelnemers onderhandeld. Bijna drie weken houdt de gijzeling Nederland in zijn greep.
Op 5 juni laten de kapers in de trein twee zwangere vrouwen gaan. Een van hen is de onlangs overleden Annie Brouwer, die later burgemeester wordt van onder meer Utrecht. Drie dagen later wordt nog een zieke passagier vrijgelaten, maar verschillende bemiddelingspogingen om de rest te laten gaan leveren niets op.
Leerlingen op de school smeken Van Agt, onder druk van de gijzelnemers, om niet in te grijpen. De beelden komen hard binnen in de Nederlandse huiskamers. Uiteindelijk grijpt het leger toch in, bijna 19 dagen na het begin van de gijzeling, op 11 juni.
Bevrijdingsactie
Mariniers openen het vuur op de trein. Eerst vuren scherpschutters op de treinstellen waarin de Molukkers zich bevinden, daarna vallen mariniers op vijf plekken de trein binnen. Ze worden bijgestaan door zes straaljagers, zogenoemde Starfighters, die als afleidingsmanoeuvre zeer laag over de trein vliegen.
De bevrijdingsactie is snel voorbij. Drie minuten duurt het in totaal. Zes van de negen gijzelnemers worden gedood, twee passagiers in de trein komen ook om.
De gijzelnemers bij de school hebben ondertussen de kinderen al laten gaan, en ze geven zich over als een pantservoertuig inrijdt op de gevel van het gebouw.
Minister Van Agt heeft altijd tegengesproken dat de mariniers de opdracht hadden om de kapers om te brengen. Oud-premier Den Uyl noemde het jaren later een executie. Er werd geschoten om te doden, zei hij naar verluidt op persoonlijke titel.
Nabestaanden van twee Molukkers hebben de Staat in 2015 aangeklaagd. Advocaat Liesbeth Zegveld zegt dat er voldoende bewijs is dat de kapers van dichtbij zijn geëxecuteerd. Vandaag werd een transcriptie bekend van geluidsopnames waaruit volgens haar blijkt dat "de stelling dat er sprake is geweest van executies dicht bij de waarheid zit".
