Ankara versus Den Haag: de hoofdrolspelers en de reacties
De diplomatieke rel tussen Nederland en Turkije beheerste dit weekend het nieuws in binnen- en buitenland. Politici, deskundigen en journalisten buitelden over elkaar heen om te reageren op de gebeurtenissen in Rotterdam.
In die stad braken afgelopen nacht relletjes uit nadat de Turkse minister van Familiezaken was tegengehouden en weggestuurd bij het consulaat van Turkije. Een ongekende situatie, die ook vandaag tot veel felle reacties leidde. Een overzicht.
Nederlandse politiek
"Totaal bizar", noemt premier Rutte het optreden van de Turkse regering. Hij vindt dat de Turken de situatie hebben opgepompt en benadrukt dat Nederland er alles aan zal doen om de gemoederen tot bedaren te brengen. In reactie op de Turkse dreigementen over sancties, laat hij weten dat de regering zich niet zal laten chanteren. "Nederland is een trotse democratie", aldus Rutte.
Het kabinet is ook niet van plan excuses aan te bieden, zegt minister Koenders van Buitenlandse Zaken. Hij bestrijdt ook dat de Turkse minister Kaya grof is behandeld, zoals ze zelf zei.
CDA-lijsttrekker Sybrand van Haersma Buma wil dat het associatieverdrag met Turkije wordt geschrapt, zodat Nederland voorwaarden kan stellen aan de inburgering van Turken.
Jesse Klaver, lijsttrekker van GroenLinks, ziet niets in dat voorstel. "Ik hoop dat we de komende dagen de verhoudingen weer kunnen normaliseren", laat hij weten.
Ook Denk roept op tot de-escalatie. De partij vindt het onverstandig dat Nederland de Turkse ministers heeft geweigerd. Volgens Denk is in het belang van beide landen dat er goede betrekkingen worden onderhouden.
PVV-leider Geert Wilders deelt op Twitter een bericht van de Turkse minister van Buitenlandse Zaken Cavusoglu. Die plaatste eerder een foto van een bijtende politiehond in Rotterdam en de tekst "honden van Wilders".
Een onzinnige uitspraak, zegt Wilders. "Dit zegt meer over de Turkse regering dan over mij. Het zijn gevaarlijke lui."
Turkije
De Turkse president Erdogan haalt opnieuw hard uit naar Nederland. Gisteren sprak hij nog over een nazistisch en fascistisch land, vandaag noemt hij Nederland een bananenrepubliek. De regering gaat "de prijs betalen" voor het beschadigen van de relaties, zegt Erdogan. De president wil dat internationale organisaties sancties opleggen aan Nederland. Hij hekelt verder de "schaamteloze behandeling" van minister Kaya.
Die vindt zelf dat de Rotterdamse politie haar grof en ruw had aangepakt. Kaya beschuldigt Nederland op een persconferentie in Turkije van ondemocratisch handelen.
De Turkse minister van Energie spreekt van een nacht van schande voor Nederland en premier Yildirim zegt dat Turkije met gelijke munt zal terugbetalen.
Verder eist minister Cavusoglu excuses. Hem werd gisteren het recht ontzegd om te landen in Nederland. Vandaag was hij wel welkom op een bijeenkomst in Frankrijk. In een toespraak in de stad Metz vraagt hij zich af of de rest van Europa "de fascistische handelingen van Nederland", gaat veroordelen.
Europa
Dat is tot dusver niet gebeurd. Denemarken kiest juist de kant van Nederland en uit kritiek op de harde taal vanuit Turkije. De Deense premier Rasmussen zegt dat hij het aangekondigde bezoek van de Turkse premier Yildirim aan Denemarken wil uitstellen vanwege de diplomatieke rel.
In de Zweedse hoofdstad Stockholm zegt een restauranthouder een contract met de Turkse regering op, waardoor een geplande campagnebijeenkomst daar mogelijk niet kan doorgaan.
Eerder werden ook in Oostenrijk, Zwitserland en Duitsland evenementen met Turkse politici afgelast. De Duitse bondskanselier Angela Merkel liet eerder weten dat ze er alles aan zal doen om te voorkomen dat Turkse spanningen zich verspreiden op Duits grondgebied.
Media
Ook in buitenlandse media is er veel aandacht voor de rel tussen Turkije en Nederland. Britse, Duitse en Franse kranten schrijven over de gebeurtenissen van gisteren en afgelopen nacht. Veel media leggen een verband met de aankomende verkiezingen en de voorsprong van PVV-leider Wilders in de peilingen.
Turkse media trekken fel van leer tegen Nederland. "De premier stuurde honden af op demonstrerende Turken", schrijft nieuwssite Internethaber bijvoorbeeld.
Deskundigen
Turkije-kenners en diplomatiek experts verschillen van mening over de manier waarop Nederland het conflict heeft aangepakt. Marieke de Hoon, universitair docent Volkenrecht, vindt dat het kabinet in zijn recht stond. De manier waarop de Turkse minister naar de grens is begeleid, is volgens haar proportioneel.
Ook diplomatiek deskundige Robert van de Roer vindt dat de regering juist heeft gehandeld. "Dit was onvermijdelijk", zegt hij. Volgens hem heeft Turkije Nederland geprovoceerd.
Joost Lagendijk, Turkije-kenner en publicist, zegt dat de Nederlandse regering het conflict heeft laten escaleren uit angst voor Wilders. "Alle partijen zijn bang dat Wilders hier een slaatje uit slaat", liet hij weten. "Daardoor liggen we nu in de loopgraven."
En nu?
Premier Rutte heeft Turkse Nederlanders opgeroepen om rustig te blijven en niet opnieuw te gaan demonstreren. Hij eist excuses van Erdogan. De Turkse president heeft op zijn beurt aangekondigd dat "Nederland zal leren hoe de internationale diplomatie werkt".
