Mogelijk vandaag strafeis tegen Bouterse om Decembermoorden
Paramaribo, maandagochtend. De Surinaamse hoofdstad vult zich met verkeer en files van mensen die naar hun werk gaan. Het is deze morgen nog drukker dan anders, want vandaag gaan de leraren weer aan de slag die bijna drie weken het onderwijs lam legden.
Intussen wijst niets erop dat straks, in het Gerechtsgebouw aan het Onafhankelijkheidsplein het historische proces rond de zogenoemde Decembermoorden wordt hervat. In de zaak die al meer dan negen jaar duurt, staan 25 verdachten terecht voor de executies in 1982 van vijftien tegenstanders van het toenmalige militaire bewind van de huidige president, Desi Bouterse. Het staatshoofd is de hoofdverdachte.
Stap voor stap, tal van hindernissen nemend, sleept het Decembermoordenproces zich al die tijd voort. Na ruim negen jaar procederen is de aandacht in de media en bij de bevolking verslapt. Hoe vaak zijn zittingen niet verdaagd of kwam het proces stil te liggen? Bovendien: in een land waar de economie hapert hebben mensen andere problemen.
Toch kan de zitting van vandaag geschiedenis schrijven. Er nadert een cruciaal moment: het Openbaar Ministerie is aan zet. In zijn requisitoir moet de aanklager de strafeis tegen de president van het land voorlezen.
Dat de strafeis op papier staat weten we inmiddels: Auditeur Militair Roy Elgin toonde op de zitting van 5 augustus vorig jaar zijn epistel van aan elkaar geniete A4'tjes aan de rechter en de andere aanwezigen. Maar of hij vandaag werkelijk gaat voorlezen welke straf hij voor het staatshoofd in petto heeft is de grote vraag.
Juist omdat de zitting van vandaag zo cruciaal is, is het moeilijk te voorspellen wat er gaat gebeuren. Hoofdverdachte Bouterse heeft in zijn functie als president een wetsartikel van stal gehaald waarmee hij het OM heeft opgedragen de vervolging stop te zetten.
Desondanks liet Roy Elgin al eerder weten bereid te zijn om zijn strafeis voor te lezen als de rechter daar om vraagt. Dit tot boosheid van de advocaten van de verdachten, die willen dat het proces stopt. Er is volgens hen immers een amnestiewet die in 2012 door het parlement werd aangenomen, én een opdracht aan het OM om de vervolging te stoppen.
‘De voortekenen zijn zeer onheilspellend’
De president van de driekoppige rechtbank, Cynthia Valstein Montnor, heeft tot nu toe standvastigheid getoond. Ze schoof de Amnestiewet aan de kant en lijkt zich weinig aan te trekken van de eis van Bouterse. Maar zowel zij als het OM staat onder grote druk. Vanuit de regering is in het openbaar fel gereageerd op haar beslissing om de Amnestiewet terzijde te schuiven. De vraag is of de eis van Bouterse om de zaak te stoppen wel wordt ingewilligd.
De president wil graag dat de dingen zo gaan zoals hij wil. Het zou uitermate pijnlijk voor het Surinaamse staatshoofd zijn als hij een strafeis tegen zich hoort uitspreken, laat staan dat er een vonnis komt waarin hij veroordeeld wordt.
Dat Bouterse zich bij een vonnis zal neerleggen en zich als een mak schaap naar de slachtbank laat leiden gelooft niemand. En wie tegen de wensen van ‘Baas’ in gaat moet doorgaans een hoge prijs betalen.
De advocaat van de nabestaanden, Hugo Essed, maakt zich zorgen over de spanning die zich opbouwt rond het nieuwe momentum in het proces. "De voortekenen zijn helaas zeer onheilspellend", schrijft de advocaat op de nieuwssite Starnieuws. "Door de President, die in privé hoofdverdachte is, en door de minister van Justitie en Politie, is de rechterlijke macht (…) op ongepaste en ongehoorde wijze vals beschuldigd van het in gevaar brengen van de staatsveiligheid en zelfs samenspannen met buitenlandse machten tegen de hoofdverdachte. Nooit eerder in de geschiedenis van de rechtsstaat Suriname heeft een uitvoerende macht zo frontaal en bedreigend de rechterlijke macht aangevallen."
Essed suggereert in het artikel dat als het Decembermoordenproces doorgaat, het Staatshoofd weleens naar andere dan rechtsmiddelen zou kunnen grijpen.
