Rusland worstelde lang met oorzaak Airbus-aanslag

Tweeënhalve week na het neerstorten van een Russische Airbus in de Sinaï-woestijn heeft Rusland erkend dat de ramp het gevolg is van een bomaanslag. In de dagen na de aanslag duurde het lang voordat alle landen op een lijn zaten over de oorzaak. Veel geruchten deden de ronde, er waren sterke vermoedens, maar uitsluitsel kwam er niet echt. Tot vandaag. Een overzicht van wat er de afgelopen weken is gezegd.

31 oktober:

Eind oktober stort een Airbus van Kogalimavia/Metrojet neer in de Sinaï-woestijn. Het toestel heeft 224 Russen aan boord en was op weg van Sharm-el-Sheikh naar Sint-Petersburg. Na 23 minuten valt het contact met de luchtverkeersleiding weg. Het vliegtuig is in twee stukken gebroken en wrakstukken liggen verspreid over een gebied van 20 vierkante kilometer. Volgens eerste berichten is het toestel in slecht weer neergestort in bergachtig gebied.

1 november:

De premier van Egypte denkt dat het ongeluk is veroorzaakt door een technisch mankement. De gezagvoerder zou tijdens de vlucht hebben gevraagd of hij een noodlanding mocht maken in verband met technische problemen. Dat wordt later weer ontkend door de minister van Luchtvaartzaken.

Rusland houdt alle toestellen van Kogalimavia/Metrojet aan de grond om ze grondig te inspecteren. Volgens een Russische luchtvaartdeskundige is het toestel in de lucht al in tweeën gebroken. Hij zegt wel dat het nog te vroeg is om conclusies te trekken over de oorzaak van de ramp.

Terreurgroep IS meldt dat strijders het toestel hebben neergehaald. Egypte verwerpt die claim. De Airbus zou te hoog hebben gevlogen om te worden geraakt met een raket die vanaf de schouder wordt afgevoerd. Egyptische en Russische experts onderzoeken ondertussen de zwarte dozen van het toestel.

Totdat er meer duidelijkheid is vliegen luchtvaartmaatschappijen Lufthansa, Air France en Emirates niet meer over de Sinaï.

2 november:

Rusland zegt, in tegenstelling tot Egypte, dat een technisch mankement niet de oorzaak kan zijn van het neerstorten van de Airbus. Beide motoren zijn kort voor de vlucht geïnspecteerd: toen was er niets mee aan de hand.

Kogalimavia/Metrojet zegt er geen fouten door de bemanning zijn gemaakt. Er is geen noodsignaal uitgezonden en er is ook geen contact met de Egyptische verkeersleiding gezocht. De topman van Kogalimavia/Metrojet wijt de oorzaak aan iets van buitenaf. Het Kremlin sluit geen enkele oorzaak uit, ook een aanslag niet. Premier Medvedev wil een diepgaand onderzoek naar de oorzaak.

3 november:

De Amerikaanse tv-zender NBC meldt dat op beelden van een Amerikaanse satelliet boven de Sinaï een lichtflits te zien was op het moment van het ongeluk. Het Pentagon bevestigt dit. Wat er precies gebeurd is, kan op basis van de beelden niet worden vastgesteld. Het kan een ontplofte brandstoftank zijn, een motor die in brand vloog, of een bom. Uit de beelden blijkt dat er in ieder geval geen raket is afgevuurd vanaf de grond.

Uit de zwarte doos met cockpitgesprekken van de neergestorte Airbus blijkt dat piloten niet zagen aankomen dat er iets mis zou gaan. Ze waren gewoon met elkaar in gesprek vlak voor het toestel neerstortte. Een anonieme bron zegt dat er "ongebruikelijke geluiden" te horen waren vlak voor het toestel van de radar verdween. Officiële onderzoekers hebben nog geen resultaten bekendgemaakt. De Egyptische president Sisi waarschuwt voor het trekken van overhaaste conclusies.

4 november:

Groot-Brittannië houdt alle Britse toestellen in Sharm-el-Sheik aan de grond. De Britten willen een veiligheidscheck uitvoeren op het vliegveld. Volgens persbureau Reuters is de ramp waarschijnlijk veroorzaakt door een explosie. Waardoor een ontploffing tot stand kwam, is niet duidelijk. De Britse regering houdt er rekening mee dat een bomaanslag de oorzaak is.

Bronnen binnen de Amerikaanse inlichtingendiensten hebben tegen CNN en Reuters gezegd dat het Russische vliegtuig dat zaterdag neerstortte waarschijnlijk een bom aan boord had. De Amerikanen hebben nog geen definitieve conclusies getrokken over de ramp in Egypte. Volgens media zoeken ze de daders in de kringen van Islamitische Staat of soortgelijke terreurorganisaties.

5 november:

Rusland zegt dat elke theorie over de vliegramp met het Russische vliegtuig in de Sinaï in Egypte is gebaseerd op speculatie. Het Kremlin roept op om de resultaten van het officiële onderzoek af te wachten. De Britse premier David Cameron trekt z'n eigen conclusies. "We weten niet zeker dat het Russische vliegtuig met een bom is neergehaald, maar het wordt steeds waarschijnlijker." Hij baseert zich onder meer op informatie van de Britse veiligheidsdiensten.

De Russen zullen zich niet te snel aansluiten bij de mogelijkheid van een aanslag, zegt NOS-correspondent Geert Groot Koerkamp. "Vermoedelijk is dat omdat een bomaanslag een verband met de Russische operaties in Syrië zou leggen. Dan komt de vraag: hé, moeten wij daar wel zijn? "Als de oorzaak van de crash een technisch mankement is, dan is dat voor de Russen dus voordeliger", zegt Groot Koerkamp. "Dan heb je een zondebok."

De Egyptische minister van Luchtvaart zegt dat er geen enkele aanwijzing is dat er een bomaanslag is gepleegd op het vliegtuig. Volgens Groot Koerkamp een logische reactie. "De economische belangen zijn groot voor de toeristenindustrie. Als blijkt dat het een aanslag was en er iets mis is gegaan op het vliegveld daar, dan heeft dat natuurlijk gevolgen. Eigenlijk is iedereen de schuld aan het afschuiven."

De recorder met gesprekken uit de cockpit is gedeeltelijk beschadigd, waardoor het lastig wordt om die gesprekken te reconstrueren, aldus het Egyptische ministerie van Verkeer.

6 november:

Britse media melden dat Britse inlichtingendiensten gesprekken tussen moslimextremisten in de Sinaï hebben onderschept. Op grond van die informatie vermoeden de Britten dat iemand kort voor vertrek van het vliegveld van Sharm-el-Sheikh een bom in de laadruimte van het vliegtuig heeft geplaatst. Een passagier of een medewerker van het vliegveld zou verantwoordelijk zijn.

Het onderzoek van een van de zwarte dozen van de Airbus heeft geen informatie opgeleverd over de oorzaak van de ramp. Op de opnames is niets bijzonders te horen.

Op dezelfde dag staakt Rusland ineens alle vluchten op Egypte. De chef van de Russische veiligheidsdienst FSB, Aleksandr Bortnikow, zegt dat eerst duidelijk moet worden wat de oorzaak is van het neerstorten van het Russische toestel. President Poetin is het met hem eens.

Veel westerse landen, waaronder Nederland vlogen twee dagen eerder al niet meer op sommige Egyptische bestemmingen. Een woordvoerder van Poetin laat weten dat het besluit niet betekent dat ook Rusland een terreuraanslag nu als de meest waarschijnlijke oorzaak van het neerstorten beschouwt. Op dat moment vieren meer dan 40.000 Russen vakantie in Sharm-el-Sheikh.

IS zegt ondertussen opnieuw dat het verantwoordelijk is voor het neerstorten van de Airbus, maar geeft geen informatie over hoe dat is gebeurd.

8 november:

Een anoniem lid van het Egyptische onderzoeksteam dat de zwarte dozen van het toestel bestudeert, zegt dat de ramp voor negentig procent zeker veroorzaakt is door een bom. De Franse tv-zender France 2 heeft ook met een onderzoeker gesproken die zegt dat er in de laatste seconden een explosie te horen is op de voicerecorder. Die ontploffing zou niet zijn veroorzaakt door een technisch probleem.

13 november:

Rusland heeft alle inkomende vluchten van de luchtvaartmaatschappij Egypt Air gestaakt. De exacte reden voor het weigeren van de Egyptische vliegtuigen wordt niet gezegd, maar alles wijst erop dat de Russen de maatschappij niet meer vertrouwen. Eerder schrapte Rusland al alle vluchten naar Egypte.

17 november:

De Russische veiligheidsdienst FSB laat weten dat de ramp met het passagiersvliegtuig boven de Sinaï-woestijn het gevolg is van een bomaanslag. Uit onderzoek van de wrakstukken is gebleken dat er een bom aan boord moet zijn geweest.

Het gaat om een zelfgemaakt explosief; door de ontploffing is het toestel in de lucht in stukken gebroken, stellen de Russen. De Britten en Amerikanen vermoedden al langer dat het toestel is neergestort door een bomaanslag. President Poetin spreekt van een terreurdaad. Hij heeft aangekondigd dat de Russen hun bombardementen op Syrië zullen intensiveren.

In Egypte zijn twee medewerkers van het vliegveld Sharm-el-Sheikh opgepakt. Volgens Egyptische veiligheidsfunctionarissen hebben de twee de daders geholpen om de bom aan boord van het ramptoestel te brengen.