Gesloopt door corona: wat covid-19 op lange termijn met je lichaam doet
Of je nou jong of oud bent, of in eerste instantie milde of erge coronaklachten hebt gehad; het coronavirus kan je nog maandenlang nekken. Van vermoeidheid of aanhoudende hoofdpijn tot na drie maanden nog steeds je favoriete eten niet kunnen proeven.
Longartsen, huisartsen en fysiotherapeuten waarschuwen dat covid-19 nog maanden na een infectie voor een waaier aan klachten kan zorgen. NOS op 3 zocht per lichaamsdeel uit wat we nu weten over die langdurige klachten:
De verspreiding van het coronavirus neemt weer toe. Vooral onder jonge mensen, tussen de 17 en 30. Dit is nu de grootste besmette groep. Niet zo gek, want er zijn jongeren die denken: ik hoef me geen zorgen te maken, echt ziek word ik niet. Een griepje, twee weken uitzieken, en weer door.
Maar dat valt tegen. Een relatief grote groep coronaherstellers kampt maanden na hun eerste symptomen nog met klachten. Zij lijken moeizaam te herstellen. Artsen maken zich hier zorgen om. De klachten lijken vooral bij mensen met in eerste instantie milde klachten lang aan te houden. En dus ook bij jonge mensen.
Moeite met de draad oppakken
Er is inmiddels herhaaldelijk bericht over deze groep. Zo heeft de 27-jarige Hannah vier maanden na haar infectie nog steeds last van haar longen. En Marjolein Borsboom is maanden na haar besmetting ontzettend vermoeid en kan niet volledig werken.
"We krijgen steeds meer doorverwijzingen van de huisarts van mensen die niet opgenomen zijn geweest in het ziekenhuis", vertelt longarts Rein Posthuma van de corona-nazorgpoli van het Maastricht Universitair Medisch Centrum. "Het herstel duurt lang bij hen. En we weten niet goed waar dat door komt."
Ook huisarts Jako Burgers ziet deze groep: "Ze proberen de draad op te pakken, maar hebben een terugval, omdat ze niet hersteld zijn. Vrijwel elke collega die ik spreek, heeft dit soort patiënten in de praktijk."
Het herstel na milde klachten duurt lang.
Veel wetenschappelijk onderzoek naar de langetermijngevolgen van corona is er nog niet, omdat het relatief kort geleden is dat corona veel mensen ziek maakte. Daarom vroeg NOS op 3 artsen, huisartsen, onderzoekers, patiënten en fysiotherapeuten naar de meest gehoorde klachten die mensen bij hen melden.
Ook keken we naar onderzoek dat er wel is, zoals een uitvraag van het Longfonds onder 1622 mensen met langdurige klachten. Dat onderzoek wordt binnenkort gepubliceerd in een medisch tijdschrift.
En ook in het buitenland worden de klachten onderzocht. Zo loopt in het Verenigd Koninkrijk het grootschalige COVID Symptoms Study. 4 miljoen mensen downloadden de app van het onderzoek en melden dagelijks hun klachten sinds de lockdown in het land.
Erkenning
Onderzoeker Claire Stevens: "De helft van de mensen is 10 tot 13 dagen na de eerste symptomen beter. 1 op de 10 meldt 30 dagen later nog steeds klachten. Zeker 15 verschillende klachten, zoals vermoeidheid, hoofdpijn en hartkloppingen. Zes weken later meldt 5 tot 10 procent van de mensen nog steeds klachten."
Onderzoek naar langdurige klachten is belangrijk voor patiënten, legt longarts Hans in 't Veen uit. "Klachten worden niet altijd herkend. En als je niet getest bent, weet je niet of je covid-19 hebt gehad." Als je wel aanhoudende klachten hebt, dan is het heel lastig om de juiste steun te krijgen, zegt hij. "Van je omgeving, maar ook van behandelaars. Dat leidt tot boosheid en frustratie. Het is belangrijk dat de langetermijnsymptomen erkend worden."