Jeanine Duijst
redacteur NOS op 3
Jeanine Duijst
redacteur NOS op 3
Opnieuw is het vandaag een warme zomerdag. De temperaturen lopen op tot ver boven de 30 graden, en ook de zonkracht is hoog. Dat de zonkracht juist in deze periode van het jaar hoog is, is niet vreemd. Eind juni is de zon in Nederland het krachtigst, meer nog dan in juli en augustus.
Op dit moment is de zonkracht 8, dat betekent dat de gemiddelde Nederlander binnen 10 minuten verbrandt. Tenminste, als je geen zonnebrandcrème gebruikt, niet in de schaduw zit of geen extra kleren aantrekt.
In deze video leggen we uit waarom je nu sneller verbrandt dan in de jaren 80, welke gevolgen dat heeft en vooral: wat je moet doen om je daartegen te beschermen.
Zonkracht is de sterkte van de ultraviolette straling van de zon. In tegenstelling tot daglicht kunnen we die straling niet zien. Maar het leidt er wel toe dat je huid verbrandt.
Niet alle uv-straling die van de zon komt, bereikt ons. De ozonlaag, die op 15 tot 35 kilometer hoogte zit, beschermt ons tegen een gedeelte van die straling. Ook kleine, onzichtbare stofdeeltjes in de lucht houden zonnestraling tegen. En ook nog eens extra, omdat ze er mede voor zorgen dat wolken ontstaan. Dat gebeurt als waterdruppeltjes of ijskristallen eraan blijven kleven, zodat zich een wolk vormt.
De grote 'maar': door milieumaatregelen hangen er sinds de jaren 80 minder van die deeltjes (roet en zwavel) in de lucht. Dat komt onder meer door roetfilters en katalysatoren in auto's en door maatregelen van fabrieken.
In de grafiek hieronder is de gemiddelde concentratie schadelijke stoffen in de atmosfeer geïndexeerd. In 2000 is een norm van 100 bepaald:
Minder troep in de lucht, betekent meer ultraviolette straling die de aarde bereikt.
"Maar daar passen we ons gedrag niet op aan", zegt dermatoloog Jorrit Terra. Terwijl dat volgens hem wel zou moeten. "In Zuid-Europa en Australië zoeken mensen op het heetst van de dag, tussen 12.00 en 15.00 uur, de schaduw op. Hier in Nederland rollen veel mensen juist dan hun handdoek uit en gaan ze op het strand liggen."
Zeker als je huid nog niet zoveel zon heeft gezien, is het verstandig om tijdens die piekuren binnen, of in de schaduw te blijven. "Laat je bleke winterhuid eerst rustig wennen aan de zon", zegt Terra. "Bescherm je vanaf het begin met zonnebrand. En smeer dat een halfuur voordat je de zon ingaat, zodat het kan intrekken."
Het maakt volgens Terra niet uit of je een dure of goedkope zonnebrand gebruikt. Zo lang die maar beschermt tegen uv-A- én uv-B-straling. Van uv-B verbrand je, maar uv-A dringt dieper door in de huid en leidt ertoe dat je sneller rimpels krijgt en je huid sneller veroudert.
En smeer je niet alleen in als je op het strand gaat bakken, zegt hij. "Mensen vergeten vaak dat bij tuinieren, sporten en wandelen de effecten van de zon precies hetzelfde zijn."
Huidkanker
Iedere keer dat je verbrandt, stijgt de kans dat je huidkanker krijgt. Dat komt steeds vaker voor. Een op de vijf mensen krijgt ooit een vorm van huidkanker. Niet iedereen krijgt de meest schadelijke vorm melanoom, maar toch overlijden er jaarlijks 900 mensen aan.
En in Nederland komt melanoom relatief vaak voor, ook al is het aantal zonuren hier minder dan in bijvoorbeeld Spanje of Italië. Gelukkig is er ook steeds meer aandacht voor verstandig zonnen, zegt Terra. "En de zon is ook goed voor je, dus die hoef je zeker niet te gaan mijden."
