Huidkanker is groeiend probleem, zo kan je het voorkomen en herkennen
Het aantal geregistreerde gevallen van huidkanker is sinds 2015 fors gestegen, werd vandaag bekendgemaakt. Volgens dermatoloog Jorrit Terra daalt ook de gemiddelde leeftijd van huidkankerpatiënten. "Ik ben niet meer verrast als ik een 30-jarige met huidkanker op mijn spreekuur heb."
De grootste boosdoener is iets waar veel Nederlanders juist erg van genieten: de zon. Hoewel zonneschijn ook gezond is, zijn mensen volgens Terra zich nog te weinig bewust van de schadelijke gevolgen van te veel uv-straling.
Roken
"Zonverbranding op jonge leeftijd is een van de grootste risicofactoren voor huidkanker op latere leeftijd." Dat jongeren daar amper bij stilstaan, vergelijkt Terra met roken. "Als je op de middelbare school een sigaret opsteekt denk je niet na over longkanker. Want niemand van je vrienden heeft het. Hetzelfde geldt voor huidkanker." Het kan tientallen jaren duren voordat iemand daadwerkelijk de ziekte krijgt.
Vorig jaar registreerde het Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL) ruim 21.000 nieuwe huidkankerdiagnoses. Dat is een stijging van ongeveer 40 procent ten opzichte van 2015. De belangrijkste oorzaak voor die grote toename is dat de registratie fors is uitgebreid.
Sindsdien worden 'kwaadaardige huidplekjes' die bijvoorbeeld door huisartsen zijn verwijderd ook opgenomen in de database.
Tussen 2011 en 2015 was er een stabilisering te zien in de statistieken. Volgens een IKNL-woordvoerder kwamen toen de huidkankerdiagnoses van huisartsen niet automatisch in de databank terecht. "De stijging van het aantal gevallen is vrij continu."
De meest voorkomende soort huidkanker, het basaalcelcarcinoom, wordt nog niet landelijk geregistreerd. Naar schatting 50.000 mensen krijgen jaarlijks te horen dat ze deze vorm van huidkanker hebben. Een basaalcelcarcinoom zaait bijna nooit uit, is relatief goed te behandelen, maar niet ongevaarlijk. Het IKNL laat weten later dit jaar met statistieken te komen over het aantal gevallen van dit type kanker.
Het plaveiselcarcinoom wordt daarna het meest vastgesteld, vorig jaar ruim 13.000 keer. Melanoom is het derde meest voorkomende huidkankertype met zo'n 7000 diagnoses in 2018. Volgens Terra krijgt inmiddels een op de vijf Nederlanders uiteindelijk een vorm van huidkanker.
Hoe kun je huidkanker voorkomen?
"Allereerst moeten we af van het idee dat een zongebruinde huid sexy is", zegt de dermatoloog van het Isala Dermatologisch Centrum in Zwolle. Deze opvatting zet volgens Terra aan tot overmatige blootstelling aan straling van de natuurlijke zon en de zonnebank. "We weten dat met elke zonverbranding die je krijgt het risico op huidkanker cumulatief toeneemt."
Ook als je snel bruint, raadt hij aan om zonnebrandcrème te blijven smeren, sneller de schaduw op te zoeken of beschermende kleding te dragen. Een bruine huid geeft simpelweg aan dat je zonschade hebt opgelopen en biedt relatief weinig bescherming.
Overmatige uv-straling heeft nog een ander nadeel: je krijgt er rimpels van. "De beste anti-rimpelcrème is zonnebrandcrème. Veel jonge meiden realiseren zich dat niet."
Terra zegt niet dat je de zon helemaal moet vermijden. Zijn belangrijkste boodschap is dat je ervan moet genieten, maar verbranding en overmatige blootstelling aan sterke uv-straling zoveel mogelijk moet voorkomen. Bijvoorbeeld op de eerste lentedagen of zomerdagen tussen 11.00 uur en 15.00 uur. Controleer op internet met welke zonkracht je te maken krijgt. Vooral in (sub)tropische landen waar de uv-straling veel sterker is dan in Nederland.
Hoe kan je huidkanker herkennen?
Controleer je lichaam op verdachte plekken. Vooral als meerdere mensen in je familie huidkanker hebben gehad en als je een lichte huid hebt met veel moedervlekken. Van kleur veranderende, groter wordende, bloedende of irriterende plekken zijn alarmsignalen.
NOS op 3 maakte eerder dit jaar een uitlegvideo over wat melanoom is en waar zelf je op moet letten. Ze spraken met de 26-jarige John die zijn zus had verloren aan deze agressieve vorm van huidkanker:
Dermatoloog Terra geeft als tip om een foto te maken van verdachte moedervlekken. "Je kunt dan na drie maanden nog eens kijken of die vlek is veranderd." Zo ja, dan kun je het beste contact opnemen met een huisarts.
Er zijn apps op de markt om je te helpen met huidcontroles. Hoewel Terra extra bewustzijn over huidkanker aanmoedigt, is hij kritisch over zulke hulpprogramma's. "Ik merk nu nog te vaak dat die apps niet betrouwbaar genoeg zijn." Het kan mensen bijvoorbeeld onnodig bang maken. Terra verwacht wel dat de apps in de toekomst een goed hulpmiddel kunnen zijn.
Morgen is het Wereldkankerdag. Voor meer tips over het voorkomen of opsporen van de ziekte kun je op de speciale webpagina van de Nederlandse Vereniging voor Dermatologie terecht.
