Orgaandonatie kennen we inmiddels wel, maar stamceldonatie? Daar weten we nog te weinig van, vindt onder andere minister Edith Schippers van Volksgezondheid.
Vanaf vandaag ontvangen daarom ruim 190.000 jongeren van 18 jaar een brief met informatie over stamceldonatie en een oproep om donor te worden. Daar is namelijk een tekort aan. Op dit moment zijn zo'n 150.000 Nederlanders - 1 op de 64 personen tussen de 18 en 56 jaar - stamceldonor.
Wat zijn stamcellen?
Stamcellen maken nieuwe rode bloedcellen aan. Als iemand een bloedziekte krijgt, bijvoorbeeld leukemie, dan gaat dat fout. Die mensen hebben een stamceltransplantatie nodig, anders is de kans groot dat ze overlijden.
Waarom zijn er meer donoren nodig?
Er is veel behoefte aan stamceldonoren: maar 4 procent van de mensen die stamcellen nodig hebben, vindt een passende donor in Nederland. De rest moet zijn donor over de grens zoeken. Het is dus lastig om een match te vinden: de kans dat een willekeurige patiënt met een donor matcht, is minder dan 1 op 50.000.
Zelfs binnen je eigen familie is het zeldzaam, zo'n 70 procent van de leukemiepatiënten heeft binnen zijn eigen familie geen match. De grootste kans op een match, zo'n 30 procent, is via broers en zussen.
Waarom krijgen alleen jongeren die brief?
Uit onderzoek is gebleken dat stamcellen van een jonge donor beter aanslaan bij patiënten, zegt Stichting Matchis, de Nederlandse stamceldonorbank. Voor jongere donoren zijn de risico's van stamceldonatie zeer laag. Hoe ouder de stamceldonor is, hoe meer risico's.
Jonge donoren zijn ook gewild omdat stamcellen alleen levend kunnen worden gedoneerd, in tegenstelling tot organen.
Hoe werkt stamceldonatie?
Wanneer je tussen de 18 en 50 jaar bent, kun je je aanmelden als stamceldonor. Je meldt je online aan, neemt met een wattenstaafje cellen af in je wang en stuurt die op naar het lab. Je wordt dan opgenomen in een internationale databank.
Zodra je met iemand matcht, wordt er gecontroleerd of je nog steeds doneren wil. Ook wordt gecheckt of je gezond bent. Eenmaal in het ziekenhuis, zijn er twee manieren om te doneren.
De eerste manier is het meest gebruikelijk. Je krijgt een aantal dagen injecties. Daardoor voel je je een beetje ziek, maar je lichaam maakt daardoor meer stamcellen aan. Die worden uit je lichaam gehaald met een speciale machine in het ziekenhuis. In 90 procent van de gevallen wordt gedoneerd via bloed.
Beenmerg
De tweede manier is een stuk pittiger. Er worden, onder verdoving, met een naald stamcellen uit het beenmerg in je bekken gehaald. Deze cellen worden vervolgens bij de ontvanger in het lichaam gebracht in de hoop dat de gezonde cellen de slechte cellen 'verslaan'.
Matchis hoopt in 2019 ten minste 250.000 donoren in haar bestand te hebben. Daarmee kunnen ze 20 procent van de Nederlandse patiënten aan de juiste stamcellen helpen.
