Aan de rand van het Duitse grensdorp Wegscheid stonden vorig jaar iedere dag duizenden vluchtelingen te wachten om Duitsland binnen te mogen. Van daaruit moesten ze verder over het land worden verdeeld. Burgemeester Josef Lamperstorfer had maandenlang aan de vluchtelingen een dagtaak.
Vanuit de deelstaat Beieren kwam de scherpste kritiek op bondskanselier Angela Merkel, die ook nu haar mantra Wir schaffen das steeds blijft herhalen. Het afgelopen jaar reisde het overgrote deel van de 1,2 miljoen vluchtelingen via Beieren het land in. De deelstaat vangt ook de meeste vluchtelingen op, het afgelopen jaar bijna 100.000.
Tegelijkertijd lijkt de deelstaat het beste voorbereid op de opvang en de integratie van deze grote aantallen mensen. Miljarden worden uitgegeven aan het Beierse model, een combinatie van strenge wetten en regels maar tegelijk een ruim aanbod van ondersteuning en begeleiding.
Ruim een half jaar later zijn de grote stromen vluchtelingen aan de Duitse grenzen er niet meer. In het kleine grensdorp Wegscheid is burgemeester Lamperstorfer weer aan zijn gewone werkzaamheden begonnen, nadat maandenlang de noodtoestand in zijn dorp heerste.
Eind vorig jaar spraken we hem toen dagelijks duizenden vluchtelingen vanuit Oostenrijk naar Duitsland werden doorgeschoven, omdat ze allemaal asiel wilden aanvragen in Duitsland. Zonder overleg met de Duitse autoriteiten werden ze even buiten het dorp Wegscheid uit de bussen gezet.
"Ik voel me de voetveeg van Oostenrijk. Ze overleggen helemaal niet met ons en dumpen de mensen gewoon in mijn dorp", zei Lamperstorfer destijds.
Inmiddels worden er in Wegscheid honderd vluchtelingen opgevangen. De burgemeester heeft nog altijd een dubbel gevoel. "Ik snap de eenling die naar Duitsland komt voor een beter leven, maar iedereen snapt ook dat we in Duitsland niet meer dan een miljoen vluchtelingen kunnen opvangen. Het is goed dat de stroom intussen is opgedroogd."
Lederhosen en braadworst
De Beierse politiek heeft niet stilgezeten. De regering bereidt de strengste integratie-wet voor van het hele land. Fractievoorzitter Josef Zellmeier van de regeringspartij is een van de geestelijke vaders van de wet. Volgens hem staat het begrip Leitkultur in de wet centraal.
"Mensen die bij ons komen, hoeven geen Lederhosen of Dirndl-jurk te dragen, maar ze moeten wel accepteren dat wij dat wel doen en dat we bovendien braadworst en varkensvlees eten. De nieuwkomers moeten zich aan ons aanpassen en niet andersom."
Vaak worden de vluchtelingen al voor de Duitse grens uit de auto gezet en moeten ze de grens over lopen.
Hoewel de Balkanroute formeel is gesloten, werken aan de Duitse grensovergangen nog steeds honderden agenten om de grenzen te bewaken. Dagelijks worden gemiddeld 50 vluchtelingen de grens over gesmokkeld. De aandacht is voornamelijk gericht op mensensmokkelaars uit Oost-Europa. Zij krijgen inmiddels per vluchteling zo'n 6000 euro voor een transport vanuit Macedonië of Bulgarije.
Volgens Timo Schüller van de Bundespolizei groeit het aantal smokkelaars weer de laatste tijd. "We hebben vastgesteld dat het voor steeds meer mensen een lucratieve handel is. En ze worden steeds slimmer. Vaak worden de vluchtelingen al voor de grens uit de auto gezet en moeten ze de grens over lopen."
Beieren probeert mensen groepsgewijs uit te zetten als er geen enkel recht is op een verblijfsstatus. Dat geldt dan vooral voor de Balkanvluchtelingen die sinds vorig jaar geen asiel meer mogen aanvragen. Hoewel de deelstaat het afgelopen jaar al 6000 mensen heeft uitgezet, blijft het een druppel op de gloeiende plaat.
In heel Duitsland moeten nog tenminste 200.000 mensen naar het land van herkomst worden gestuurd. Hoeveel dat er precies zijn weet niemand, omdat niemand weet hoeveel mensen er nog ongeregistreerd rondlopen.
Bij een groepsuitzetting op de luchthaven van München vertelt Albert Poerschke van de federale politie: "Soms groeten mensen vriendelijk en zeggen ze dat ze volgende week gewoon weer terugkomen. Maar de meesten blijven weg."
