'Bezemsteel' en 'heks': kritiek op Sigrid Kaag vaak op de persoon

Sigrid Kaag gaat niet verder als partijleider van D66. De "haat, intimidatie en bedreiging" waar ze mee te maken krijgt en de impact daarvan op haar gezin gaven de doorslag voor deze beslissing, zei ze in een verklaring. Om een beeld te krijgen van haar reden tot stoppen, dook Nieuwsuur in de reacties die Kaag ontving op haar aankondiging op Twitter.

Nieuwsuur analyseerde vandaag duizend reacties die Kaag op Twitter ontving op de aankondiging van haar vertrek. 42 procent van die reacties was positief te noemen, 58 procent negatief.

In veel berichten komen termen voorbij die populair zijn bij complotdenkers, zoals het World Economic Forum, 'tribunaal' en 'landverrader'. Veel reacties gaan over haar gezin, haar man, en zijn racistisch van toon. Ook veel negatieve berichten gaan over haar vrouw-zijn.

Uit cijfers van het ministerie van Binnenlandse Zaken bleek vorig jaar al dat vrouwelijke bestuurders meer te maken krijgen met agressie en geweld dan mannelijke: 55 procent van de vrouwen tegen 46 procent van de mannen. "Ik hoop wel dat het mensen, en vooral vrouwen en meisjes, niet weerhoudt om ook de politiek in te gaan en de nek uit te steken", zei Kaag vandaag over de verruwing van het politieke klimaat.

"We weten dat de politiek geen fijne arena is voor velen, vooral ook voor vrouwen, waar de aanvallen vaak niet politiek zijn maar ook persoonlijk van aard", zegt politiek duider Arjan Noorlander in Nieuwsuur. "Maar als je naar de afgelopen jaren kijkt heeft niemand het zo zwaar voor de kiezen gehad als Sigrid Kaag, die echt persoonlijk keihard is aangevallen."

'Nederlaag voor democratie'

Gerda Oskam is namens D66 lid van de commissie Nieuw Leiderschap. Zij noemt de reden van het vertrek van Kaag een nederlaag voor de democratie. "Alle drek die over haar heen is gestort, natuurlijk heeft dat zijn weerslag op haar gezin. Dus ik begrijp het heel goed, maar ik vind het verschrikkelijk."

Ook politiek Den Haag reageerde vandaag met afschuw op de reden dat Kaag de politiek verlaat. "Privé heeft ze een onacceptabel hoge prijs moeten betalen", schreef demissionair premier Mark Rutte op Twitter. CDA-leider Wopke Hoekstra schreef zich te herkennen in de impact die het heeft op haar gezin, "al waren de bedreigingen bij weinigen zo extreem als bij jou".

Wat Kaag als politica het meest kenmerkte, was haar ambitie de moraliteit terug te brengen in de politiek, zegt politiek duider Arjan Noorlander in Niewusuur. "Ze stelde zich in de campagne op als een soort anti-Rutte. Hem kennen we als een pragmatisch politicus die graag achter de schermen overlegt en visie ziet als iets smerigs. Zij wilde de moraliteit terugbrengen en de politiek weer betrouwbaar maken."

Ook politicoloog Simon Otjes, verbonden aan de Universiteit Leiden, omschrijft Kaag als een politicus van de inhoud, niet van de machtsspelletjes. "Ze had een idealistische visie van hoe je politiek zou moeten bedrijven, maar heeft toch op een aantal belangrijke punten het onderspit gedolven toen ze het machtsspel van Rutte en Hoekstra tegenkwam."

In de campagne was de belofte van verandering succesvol. Kaag won de verkiezingen flink onder de term 'nieuw leiderschap'. In de praktijk bleek het lastiger waar te maken. Noorlander: "Na de verkiezingen bleek al snel dat haar partij en de politici zich niet aan de eigen hoge standaarden kon houden."

Teleurgesteld

In het beruchte 1 april-debat over Kamerlid Pieter Omtzigt en 'functie elders' distantieert Kaag zich van Rutte, maar maanden later maakt ze Rutte IV alsnog mogelijk. En vorig jaar moet Kaag diep door het stof vanwege de manier waarop ze is omgegaan met een slachtoffer van ongewenst gedrag door een prominent partijlid. "Ik neem mezelf dat kwalijk."

Deze gebeurtenissen zijn Kaag en de D66 duur komen te staan, schetst Noorlander: "Het opnieuw in een kabinet stappen met Rutte en het niet halen van de eigen standaarden hebben er bij de Provinciale verkiezingen en in de peilingen voor gezorgd dat ze flink in de min zitten. De kiezer die hoopte dat Kaag dat nieuwe leiderschap kon waarmaken, is toch teleurgesteld geraakt in haar."