Precies een jaar geleden sloten de Europese Unie en Turkije een vluchtelingenakkoord dat een einde moest maken aan de illegale oversteek van vluchtelingen naar Griekenland.
De maanden voor het akkoord kenmerkten zich door chaos. Honderdduizenden vluchtelingen waagden hun leven in rubberboten op de Middellandse Zee om naar Europa te komen. Het waren vooral Syriërs op de vlucht voor de burgeroorlog in hun land, maar ook veel economische migranten.
Het Griekse eiland Chios werd een brandpunt in de vluchtelingencrisis. Het kleine eiland kreeg het zwaar te verduren. De vluchtelingendeal moest daar verandering in brengen en de druk op Griekenland verlichten.
Maar een jaar nadat Europese en Turkse leiders hun handtekening onder het akkoord zetten, zijn de problemen nog lang niet voorbij. Een overzicht.
3 februari 2016
Een maand voor het akkoord in werking treedt krijgt Griekenland al Europese hulp bij de grensbewaking. In een registratiecentrum controleren Nederlandse marechaussees migranten voordat ze doorreizen naar Noord- en West-Europa.
Per dag worden tientallen valse documenten onderschept. Maar de Nederlanders kunnen migranten niet beletten verder Europa in te reizen. Dat mogen alleen de Griekse autoriteiten.
18 maart 2016
Turkije en de Europese Unie sluiten het vluchtelingenakkoord. Dat betekent dat alle migranten die na 20 maart aankomen op de Griekse eilanden worden teruggestuurd naar Turkije. In ruil daarvoor haalt de EU Syriërs uit Turkije op, die op een legale manier asiel hebben aangevraagd.
Verder krijgt Turkije 3 miljard voor de opvang van vluchtelingen, worden de onderhandelingen over toetreding tot de EU hervat en moet visumvrij reizen voor Turken naar Europa mogelijk worden.
21 maart 2016
Op Chios hebben ze amper tijd gehad om zich voor te bereiden op het akkoord. In de registratiecentra is sinds de nieuwe regels veel onduidelijk. Syriërs die aankomen moeten worden geregistreerd als vluchteling en mogen asiel aanvragen in Griekenland. Willen ze daar geen gebruik van maken, dan worden ze teruggestuurd naar Turkije.
Er mag geen migrant meer doorreizen, maar er blijven mensen komen. De registratiecentra veranderen in detentiecentra waar niemand meer uit mag. Wanhopige Syriërs proberen informatie los te krijgen, maar kunnen door niemand worden geholpen.
3 april 2016
Twee weken na het akkoord loopt de spanning op Chios op. Er zijn gevechten tussen Syriërs en Afghanen. De politie laat oogluikend toe dat honderden Syriërs het detentiekamp ontvluchten. Ze willen met de veerboot vertrekken, weg van het eiland, maar dat is niet toegestaan.
De volgende dag worden de eerste migranten van Chios op een boot naar Turkije gezet. Het zijn vooral Pakistanen, die vrijwillig terugkeren. Er worden geen vluchtelingen of migranten gedwongen teruggestuurd.
16 april 2016
De bureaucratische chaos op Chios houdt aan. In het registratiecentrum werkt één Griekse ambtenaar die asielaanvragen verwerkt. Per dag kan hij twee aanvragen behandelen, terwijl op dat moment 1539 mensen een aanvraag hebben ingediend.
Langzaam dringt bij veel migranten door dat ze voorlopig nergens heen kunnen.
31 augustus 2016
Een paar maanden na het akkoord is er nog geen enkele Syriër gedwongen teruggestuurd. De vluchtelingenkampen op Chios puilen uit. Ruim 3000 migranten leven er al maandenlang opeengepakt. Er zijn ziektes uitgebroken: waterpokken en tuberculose.
Ook de eilandbewoners trekken het niet meer. Mensen hebben het gevoel dat hun eiland verandert in een groot vluchtelingenkamp.
28 november 2016
Hulporganisaties waarschuwen voor een levensgevaarlijke situatie op de Griekse eilanden, waar zestienduizend vluchtelingen vastzitten. De spanning tussen bewoners en asielzoekers op de eilanden stijgt.
Veel bewoners van Chios willen dat de mensen ergens anders worden ondergebracht, op het vasteland. De spanning heeft geleid tot botsingen op het eiland.
De Griekse Rena Marinou, die boven een vluchtelingenkamp woont, ziet hoe vluchtelingen gestolen vuurwerk afsteken. Diezelfde avond volgt een wraakactie. Onbekenden, vermoedelijk extreemrechtse eilandbewoners, gooien molotovcocktails en stenen op de tenten van het vluchtelingenkamp.
Januari 2017
De situatie in de vluchtelingenkampen op de eilanden is door het winterweer onhoudbaar geworden. Migranten proberen warm te blijven, maar dat is lastig in tenten.
Maart 2017
Een jaar na de Turkijedeal is de vluchtelingenstroom naar Griekenland opgedroogd. Maar volgens critici komt dat niet door het akkoord. Uit cijfers van vluchtelingenorganisatie UNHCR blijkt dat sinds oktober 2015 het aantal vluchtelingen al afneemt.
Daarnaast verloopt de uitwerking van het akkoord verre van vlekkeloos. Door het trage asielsysteem in Griekenland worden er door de Europese Unie amper vluchtelingen en migranten teruggestuurd naar Turkije. Ook wordt er niemand opgenomen uit de Turkse kampen.
Gerald Knaus, de bedenker van de deal, noemde het eerder een schande. "We zijn niet in staat de mensen die vast zitten in Griekenland ergens anders heen te brengen, iets wat de lidstaten wel hadden afgesproken."
Op Chios blijft de situatie voor de duizenden migranten voorlopig uitzichtloos.
