"Ik dacht dat ze akkoord was", aldus Simone M.
"Haar echtgenoot gaf toestemming, dus dacht ik dat ze het goed vond", zegt Andy R.
"Ik heb niemand gedwongen", beweert Redouan E.
In de Franse verkrachtingszaak rond Gisèle Pelicot komen verdachten met excuses die tot veel boosheid leiden. De hoofdverdachte, Dominique Pelicot, filmde al het misbruik. Hoe kunnen ze de verkrachting dan ontkennen?
Die verontwaardiging maakt voor het grote publiek de complexiteit van verkrachtingszaken duidelijk. "Dit soort rechtszaken wordt nog steeds slecht begrepen", zegt rechter Magali Lafourcade, die veel verkrachtingszaken behandelt en voorzitter is van de Nationale Adviescommissie voor Mensenrechten.
'Dit waren gewone mannen'
Dominique Pelicot staat terecht voor het drogeren en laten verkrachten van zijn eigen vrouw, Gisèle Pelicot. Hij verkrachtte haar en nodigde tientallen andere mannen thuis uit om hetzelfde te doen terwijl ze buiten bewustzijn was.
Gisteren kreeg hij zijn strafeis te horen: twintig jaar cel. Vandaag en morgen volgen de eisen tegen de vijftig andere verdachten. Lafourcade: "Het zijn mannen die destijds tussen de 21 en 68 jaar waren. Ze waren echtgenoten, vaders, goed geïntegreerd in de samenleving, zonder noemenswaardige strafbladen. Psychiaters vonden geen grote afwijkingen of perversies. Dit waren gewone mannen."
De zaak ontkracht het stereotype dat in Frankrijk nog hardnekkig is, zegt Lafourcade, "dat verkrachting wordt gepleegd door marginale personen: alcoholisten, mensen met sociale of seksuele problemen. Dit proces laat zien dat het tegenovergestelde waar is."
Drugs in drankje
Drogeren en seksueel misbruik vindt juist ook door bekenden en binnen huwelijken plaats, weet het Franse parlementslid Sandrine Josso. Zij zegt zelf slachtoffer te zijn van een verkrachtingspoging door een collega, een senator die nu vijf jaar cel riskeert. Hij zou drugs in haar drankje hebben gedaan en haar zo hebben willen verdoven, net zoals Gisèle Pelicot overkwam. "Ik hoop dat er een 'voor Pelicot' en een 'na Pelicot' gaat zijn en we nu beter begrijpen hoe chemische onderwerping werkt in de privésfeer."
Ondanks dat Dominique Pelicot al het misbruik filmde en er dus veel bewijzen zijn, blijven 35 verdachten ontkennen dat het om verkrachting gaat. "Hun argumenten waren schokkend, maar komen helaas veel voor in dit soort zaken", zegt Lafourcade.
"Men probeert altijd de geloofwaardigheid van het slachtoffer aan te tasten. Ofwel door te zeggen dat ze de seksuele handelingen zelf uitlokte, of door te beweren dat ze een leugenaar is."
De redeneringen van de mannen klinken soms "primitief en pijnlijk", vindt Lafourcade. "Sommige verdachten gaven de seksuele handeling toe omdat er beelden waren, maar beweerden dat er geen intentie was om te verkrachten. Ze zeiden 'de echtgenoot zei dat het oké was' of 'ze zei geen nee'."
Toch kunnen deze argumenten in het Franse rechtssysteem effectief zijn, zegt de rechter. In Frankrijk is verkrachting pas verkrachting als bewezen is dat het slachtoffer geen toestemming heeft gegeven voor de seks. Lafourcade: "Bij twijfel over de intentie van verkrachting stopt het onderzoek vaak, en wordt het voordeel van de twijfel aan de beschuldigde gegeven. Daardoor is er een kans dat sommige verdachten worden vrijgesproken, ondanks de aanklachten."
De grote winst van de zaak-Pelicot is dan ook dat nu voor het grote publiek duidelijk is hoe lastig verkrachtingszaken zijn, zegt Lafourcade. "Dit proces heeft gelukkig ongelooflijke debatten aangewakkerd."
Kits om bewijs te verzamelen
De landelijke politiek behandelt bovendien versneld strengere wetgeving rond geweld tegen vrouwen, waaronder drogeren. Parlementariër Josso leidt een commissie die een regeringsrapport opstelt om slachtoffers beter te helpen. "De premier heeft al aangekondigd dat er in apotheken kits beschikbaar komen, vergoed door het zorgsysteem, waarmee slachtoffers hun bloed en urine kunnen onderzoeken."
Het idee is dat slachtoffers zo makkelijker bewijs van hun verkrachting kunnen verzamelen. "Nu moet je nog aangifte doen om dat onderzoek vergoed te krijgen, wat demotiverend werkt. Als je makkelijk aan analyseresultaten kan komen, kan je dat motiveren om aangifte te doen."
Het draagt allemaal bij aan een sterkere positie van de slachtoffers in de rechtszaal, zegt Josso. "Zonder bewijs worden slachtoffers niet erkend en blijft dit probleem bestaan."
Na morgen volgen de slotpleidooien van de verdediging in het Pelicot-proces. De verwachting is dat de rechters op 20 december met een uitspraak komen.
