Nederland krijgt een grote Europese quantumcomputer. Het is een van de acht supersnelle computers die de Europese Commissie laat bouwen om de Europese concurrentiepositie op het gebied van quantumtechnologie te versterken. De quantumcomputer kost 20 miljoen euro, waarvan de Commissie de helft betaalt.
Quantumtechnologie is nog volop in ontwikkeling, maar de verwachtingen zijn hoog. Quantumcomputers kunnen veel sneller berekeningen uitvoeren dan normale computers. Die berekeningen kunnen voor doorbraken zorgen in onder meer de ontwikkeling van medicijnen, batterijen voor elektrische auto's, kunstmatige intelligentie en klimaatvoorspellingen.
De quantumcomputer zou in de zomer van 2026 in het Amsterdam Science Park moeten staan, waar die gekoppeld wordt aan supercomputer Snellius. "Dat is uniek voor Nederland", zegt Axel Berg van SURF, de Nederlandse samenwerkingsorganisatie voor ict-innovatie die de installatie zal begeleiden. "Wij verwachten dat dit een grote impuls zal geven aan de ontwikkeling van quantumapplicaties, voor onderzoek en voor bedrijven in Nederland.
Eenmaal werkend moet de helft van de capaciteit van het apparaat beschikbaar zijn voor Nederlandse bedrijven en wetenschappers en de andere helft voor gebruikers uit andere EU-landen.
Acht computers, acht technologieën
Het initiatief voor de acht Europese quantumcomputers komt van EuroHPC, een EU-organisatie die inzet op de ontwikkeling van deze technologie. Anders Dam Jensen van EuroHPC legt uit dat er verschillende technologieën bestaan om quantumcomputers te ontwikkelen. "Niemand weet nog precies welke technologie uiteindelijk het meest succesvol zal zijn. Het kan ook dat meerdere succesvol blijken. Achter elke van de acht quantumcomputers zit dus een andere technologie zodat we met allemaal bekend worden."
De quantumcomputer die in Amsterdam komt te staan moet met de zogenoemde spin-qubit-technologie worden gemaakt. Volgens Anne-Marije Zwerver, mede-eigenaar van de startup Groove Quantum in Delft, is Nederland "top van de wereld" in de ontwikkeling van die technologie. "Zeker hier in Delft. Daarnaast zijn we in Europa heel goed in het maken van de verschillende onderdelen. Dus het is heel mooi dat de krachten eindelijk worden gebundeld voor één grote quantumcomputer."
Waarschuwing
Welk bedrijf de Nederlandse quantumcomputer gaat bouwen, is nog onduidelijk, maar Zwerver zegt dat haar bedrijf mee zal doen aan de aanbesteding. "En dan hoop ik natuurlijk dat wij als beste uit de bus komen." Maar of Groove Quantum het nu wordt of niet, Zwerver vindt het in ieder geval belangrijk dat Nederland aan de top blijft: "Dit wordt in de toekomst waarschijnlijk een heel belangrijk veld en ik denk dat, door kleine bedrijven te stimuleren en het onderzoek te prikkelen, we voorop kunnen blijven lopen."
Inlichtingendiensten waarschuwen ook voor het gebruik van quantumcomputers omdat ze onder andere militaire codes zouden kunnen kraken. Zwerver vindt het goed dat die waarschuwingen er zijn. "Quantumcomputers kunnen waarschijnlijk ook encryptie of versleuteling kraken. Het is heel goed om daar nu al naar te kijken. Maar het quantuminternet biedt ook weer een versleuteling die in principe onkraakbaar is. Dus daar ligt ook meteen de oplossing.
