NSC wil onderzoek naar euthanasie onder jongeren. De regeringspartij maakt zich zorgen over het stijgende aantal mensen onder de 30 dat euthanasie krijgt vanwege psychisch lijden.
"Er lijkt echt iets aan het verschuiven te zijn", zegt NSC-Tweede Kamerlid Rosanne Hertzberger. "Dat vinden wij riskant."
Besmettingseffect
Precieze cijfers over euthanasieverzoeken zijn er niet. Maar er zijn wel gegevens van het Expertisecentrum Euthanasie, dat artsen en patiënten ondersteuning biedt bij euthanasie. In 2022 ontving het centrum 781 aanmeldingen op basis van psychisch lijden. In 2023 waren dat er 895. Van die hulpvragers waren er respectievelijk 206 en 322 jonger dan 30.
Hertzberger dient nu een initiatiefnota in waarin ze oproept tot een grondig onderzoek naar de oorzaken van de stijging. Ze pleit onder meer voor een vrijwillige richtlijn voor media, vergelijkbaar met de terughoudendheid die is afgesproken rond zelfdodingsverslaggeving. "Bij suïcides bestaat een besmettingseffect. Ook bij euthanasie signaleren psychiaters dat er na media-aandacht golven aan euthanasieverzoeken zijn, met name van jonge mensen."
22 keer euthanasie
Het Expertisecentrum Euthanasie tempert die zorgen enigszins. Ja, het aantal aanmeldingen stijgt, mede door media-aandacht. Maar de meeste jongeren die zich melden trekken na een eerste gesprek hun verzoek in en kiezen er vaak voor om nog een behandeling te starten. Bovendien stijgen alle soorten euthanasieverzoeken, daarin wijken jongeren met psychisch lijden niet af.
Uit cijfers van de Regionale Toetsingscommissie Euthanasie blijkt dat 22 30-minners vorig jaar euthanasie kregen vanwege psychisch lijden. In 2020 waren dat er nog vijf.
Aantal euthanasiegevallen bij psychisch lijden
| totaal | jonger dan 30 | |
| 2020 | 88 | 5 |
| 2021 | 115 | 14 |
| 2022 | 115 | 11 |
| 2023 | 138 | 22 |
Wat die trend verklaart, is niet zeker, zegt psychiater Sisco van Veen, gepromoveerd op euthanasie bij psychisch lijden. "Media-uitingen hebben echt een effect op mensen die worstelen, dus die mediacode vind ik een goed initiatief van NSC. Maar de grote vraag is: staan we euthanasie sneller dan vroeger toe bij minder ernstig zieke mensen? Of blijft euthanasie voorbehouden aan heel ernstige gevallen en wordt de groep groter omdat meer mensen bedenken: misschien kon ik wel in aanmerking voor euthanasie?"
D66 boos
Van Veen leverde input voor de nota van NSC en juicht toe dat de partij het maatschappelijk gesprek over euthanasie onder jongeren wil voeren. "Maar ik vind fundamenteel: als we voor kanker euthanasie toelaten, moeten we het ook voor psychische klachten toelaten."
"Psychische patiënten zijn nooit uitbehandeld. Toch moeten we soms kunnen zeggen: dit is uitzichtloos lijden. Ik hoop niet dat de nota een eerste aanzet is om euthanasie voor psychische klachten te verbieden."
Die zorg wordt ook gedeeld door D66, altijd groot voorstander van vrijheden bij medisch-ethische kwesties. Fractievoorzitter Rob Jetten ziet in Hertzbergers oproep een poging om het recht op euthanasie "stap voor stap" af te breken.
Hertzberger benadrukt dat ze niet van plan is het euthanasierecht in te perken. "De euthanasiepraktijk is heel zorgvuldig. Maar juist om het draagvlak te behouden, willen we er kritisch naar kijken."
GGZ
Daarnaast zegt Hertzberger "de politiek" aan te willen zetten tot het verbeteren van de geestelijke gezondheidszorg (GGZ). "Patiënten die euthanasieverzoeken doen hebben complexere problematiek. Ze worden wanhopiger als ze langer moeten wachten op de goede zorg."
Maar het kabinet, waar Hertzbergers NSC deel van uitmaakt, maakt geen extra geld vrij voor de GGZ. "Wij zullen altijd pleiten voor betere gezondheidszorg, ook voor geestelijke gezondheidszorg. Meer geld kan ik niets over zeggen."
