Wat als presidentskandidaat Donald Trump de verkiezingen verliest en er op 6 januari 2025 opnieuw een opstand uitbreekt, maar deze keer ook militairen zijn kant kiezen? Die vraag staat centraal in de documentaire War Game. Daarin moeten ervaren politici en inlichtingen- en veiligheidsexperts tijdens een simulatie een fictieve opstand bezweren in de Situation Room van het Witte Huis.
De film werd onlangs vertoond in het Capitool, in aanwezigheid van agenten die daar dienst hadden tijdens de bestorming op 6 januari 2021. "In die zes uur die de oefening duurde, vergaten we de camera's volledig", zegt Steve Bullock tegen Nieuwsuur. Hij is voormalig gouverneur van de staat Montana en speelt de president in War Game. "Het is net als in een oorlog: je hebt te weinig informatie en moet onder hoge druk allerlei adviezen afwegen. Een echte leider moet alles filteren en besluiten nemen."
Tijdens het spel zetten adviseurs Bullock onder druk om de 'Insurrection Act' in te zetten, de wet die een president verregaande bevoegdheden geeft om met de inzet van strijdkrachten een opstand neer te slaan. "Dat moet natuurlijk uiterst weloverwogen gebeuren", zegt Bullock.
War Game is een politieke thriller die zich afspeelt op 6 januari 2025. Bekijk de trailer:
Een politicus weigert in de documentaire zijn verlies in de presidentsverkiezingen te aanvaarden. Een gepensioneerde generaal staat hem bij. Die hitst een deel van het leger en de National Guard - onderdeel van de reservestrijdkrachten - op. Het karakter van de generaal is gebaseerd op oud-generaal Mike Flynn, die na het verlies van Trump pleitte voor een door militairen geleide herverkiezing.
Flynn werd in 2020 veroordeeld vanwege leugens over zijn contact met een Russische ambassadeur, maar Trump gaf hem in 2020 gratie. Hij verspreidt de in Amerika populaire QAnon-complottheorie. Daarin geldt Trump als de bestrijder van een kwaadaardig en geheim machtsnetwerk van Democraten.
Veteranen
De bestorming van het Capitool in 2021 werd aangevoerd door ultranationalistische burgermilities zoals de Proud Boys en de Oath Keepers. Bullock houdt dat scenario opnieuw voor mogelijk. "In mijn staat rekruteerden de Oath Keepers politieagenten in aanloop naar 6 januari", vertelt hij.
De film is een idee van Vet Voice Foundation, een non-profitorganisatie voor veteranen. Zoals oud-marinier Janessa Goldbeck. Zij maakt zich grote zorgen over de groeiende polarisatie in haar land, ook onder oud-militairen. "Eén op de vijf aangeklaagde relschoppers van 6 januari 2021 was een veteraan. Dat is disproportioneel."
In de simulatie spelen ervaren politici en echte overheidsmedewerkers een hoofdrol. Nieuwsuur spreekt een aantal van hen:
De makers vrezen dat als zelfs een heel klein deel van het Amerikaanse leger ervoor kiest om de kant te kiezen van een verslagen presidentskandidaat, de Amerikaanse democratie in groot gevaar zal komen. War Game wil als rollenspel militairen en overheidsfunctionarissen vooral helpen zich voor te bereiden op dat slechtste scenario.
Machtsoverdracht
De regisseurs plaatsten tijdens de oefening ook nepnieuws op sociale media, maar daar werd door de deelnemers weinig mee gedaan. Dat zag ook oud-senator Doug Jones, die de minister van Justitie speelt. Hij probeerde de president en hoge militairen er voor te waarschuwen. "Ik had gewild dat we meer weerwoord hadden gegeven op sociale media, maar we hadden niet de mogelijkheden om desinformatie te weerleggen".
Daar moet Amerika veel beter aan werken, vindt veteraan Goldbeck. "We weten hier in de VS nog niet goed hoe we desinformatie op sociale media moeten tegengaan. We lopen wat dat betreft flink achter op Europa."
Wat haar betreft is de film wel een heel goede waarschuwing. "Niet één samenleving is immuun voor politiek geweld. We moeten er alles aan doen wat we kunnen in de aanloop naar de presidentsverkiezingen én een volgende machtsoverdracht. Zodat mensen met slechte bedoelingen geen kans krijgen om onze democratie te bedreigen."
War Game beleeft zijn Nederlandse première op het IDFA. Er wordt ook onderhandeld met Nederlandse streamingsdiensten.
