De oprichter van de Amerikaanse paramilitaire groepering Oath Keepers zit 18 jaar cel uit voor zijn leidende rol bij de bestorming van het Capitool. Zijn zoon heeft een opvallende draai gemaakt: hij is kandidaat voor de Democraten in het parlement van de staat Montana en waarschuwt voor de opkomst van extreemrechts.
De 27-jarige Dakota Adams - die nu zijn moeders meisjesnaam gebruikt - rijdt ons in zijn rommelige oude auto richting zijn voormalige ouderlijk huis in Montana, dicht bij de grens met Canada. Maar als de weg de bossen inslaat, stopt hij. "Als we hier onaangekondigd over iemands erf rijden, kunnen we beschoten worden." Het gebied is de bakermat van survivalisten, die zich voorbereiden op een naderend einde van de wereld.
Dakota's vader Stewart Rhodes is zo iemand. Hij veranderde zijn huis in een zwaar beveiligd complex. Dakota groef er zelfs ontsnappingstunnels in de tuin. De acht kinderen in het gezin groeiden volgens Dakota op in een sfeer van paranoia, indoctrinatie en angst.
Dakota bezoekt de ranch waar hij zijn jeugd doorbracht. Een jeugd die werd gekenmerkt door paranoia, angst en complottheorieën van zijn radicale vader Stewart Rhodes:
Rhodes richt kort na het aantreden van president Barack Obama de 'Oath Keepers' op, een zwaarbewapende burgerwacht die de orde moet bewaren als de maatschappij ineenstort. Dat kon volgens Rhodes ieder moment gebeuren. Het huis was volgestouwd met vuurwapens, vertelt Dakota. "Er lagen geladen geweren achter boekenkasten, in de keuken en in de auto."
Ook draagt Rhodes messen op zijn lichaam, sommige verborgen in de klep van zijn pet of in zijn riemgesp. Dat leidt geregeld tot ongelukken: Rhodes snijdt zichzelf tijdens een training en schiet zichzelf in zijn oog, waardoor hij zijn kenmerkende ooglapje moet dragen.
Het waren de Democraten die zagen hoe Trump en mijn vader écht zijn.
Dakota en zijn broers en zussen krijgen iedere week gevechtstraining, zo'n veertig uur per week. Ook neemt zijn vader hem mee naar publieke evenementen van zijn militie. "Die transformeerde tot een zwervend privéleger, met hem als onbetwiste bevelhebber", zegt Dakota.
Als president Donald Trump in 2016 zijn presidentscampagne begint, is Dakota net als zijn vader "een absolute Trump-gelovige". Maar als zijn omgeving ieder schandaal van Trump door de vingers ziet of goedpraat, kantelt Dakota's beeld.
Ook ziet hij verontrustende overeenkomsten tussen de manier waarop Trump politiek bedrijft en zijn vader leiding geeft aan de Oath Keepers. "Het waren de Democraten die zagen hoe Trump en mijn vader écht zijn. Het deed me afvragen wat links verder nog helderder zag dan ik."
Lange gevangenisstraf
Dakota plant uiteindelijk een ontsnapping en vlucht met zijn moeder, broers en zussen. Twee jaar later staat Rhodes aan het hoofd van een groep die het Capitool bestormt. Rhodes zegt later op uitgelekte audio-opnamen te betreuren dat hij geen geweren meenam naar de bestorming. Ook zegt hij dat hij de Democratische Huis-voorzitter Nancy Pelosi had willen ophangen aan een lantaarnpaal.
Dat de Oath Keepers-oprichter een lange gevangenisstraf krijgt voor zijn leidende rol bij de rellen, stemt zijn zoon tevreden. "Elke gevangenisstraf die ervoor zorgt dat Stewart sterft in de gevangenis is voor mij afdoende. Zodat hij geen bedreiging voor ons gezin of het land meer kan zijn."
Dakota schudt zijn verleden steeds verder van zich af en is nu namens de Democraten kandidaat voor het parlement in Montana, een dieprood district waar driekwart van de stemmen in 2020 naar Trump gingen. Niet alleen zijn nieuwe politieke kleur, maar ook zijn uiterlijk - met zwart gelakte nagels en oogschaduw - liggen er gevoelig.
Toch weet hij Republikeinen te charmeren door zijn aandacht voor lokale problemen als huisvesting en behoud van de bibliotheek. Bij een huis waar de controversiële vlag van de Confederatie uit de burgeroorlog wappert, ontvangen ze hem zelfs hartelijk. "Hij is een langharige countryboy", zegt de bewoonster. En in een woonwagenkamp: "Hij komt slim en betrokken over. Ik geef hem een goede kans."
Terreinwinst
Al is er ook wantrouwen, vertelt zijn zus Sequoia. "Mensen die denken dat zijn kandidatuur voortkomt uit haat voor onze vader. Anderen denken dat hij stiekem toch een Republikein is en van binnenuit de Democratische partij wil beïnvloeden."
Zijn jeugd heeft een zware wissel getrokken op Dakota, die therapie heeft voor zijn trauma's. Toch ziet hij het als ervaringsdeskundige als zijn taak te waarschuwen voor extreemrechts. "De VS staat op een kantelpunt. Er kan een lange rij dominostenen omvallen. Dat kan leiden tot terreinwinst voor rechts-extremisme en fascisme in de hele westerse wereld."
