De asielinstroom verlagen is absolute prioriteit van het nieuwe kabinet: premier Dick Schoof kondigde vrijdag aan dat hij zo snel mogelijk een asielcrisis zal uitroepen. Maar volgens vicepremier Eddy van Hijum (NSC) moet het kabinet de discussie over de te nemen 'crisisroute' eerst nog goed voeren. "En dan zullen ook de Tweede en de Eerste Kamer er iets over moeten kunnen zeggen."
Van Hijum zei dat in Nieuwsuur. Daar waren de vier vicepremiers van het kabinet-Schoof te gast. Naast Van Hijum zijn dat Fleur Agema (PVV), Sophie Hermans (VVD) en Mona Keijzer (BBB).
Goede motivering
Het kabinet-Schoof schrijft vandaag in het regeerprogramma dat het in de Tweede Kamer de hoop heeft uitgesproken "om samen op zoek te gaan naar breed gedragen oplossingen. Het extraparlementaire karakter van dit kabinet biedt ook een uitgelezen kans om de kracht en de kwaliteit van die oplossingen samen met het parlement vorm te geven".
Maar juist in de plannen voor een strenger asiel- en immigratiebeleid zet het kabinet de Kamer voorlopig buitenspel: met het uitroepen van een asielcrisis zijn er meteen meer maatregelen mogelijk die de asielinstroom inperken. Instemming vragen van de Tweede en Eerste Kamer gebeurt achteraf. Het is een route die is bedoeld voor nood, rampen, een pandemie of oorlog en waarvan Brussel vraagt dat die goed is onderbouwd.
Volgens Van Hijum van NSC, de partij die staat voor goed bestuur, schuren de plannen niet met dat uitgangspunt. "Het is in elk geval ook goed bestuur om problemen die lang bestaan eindelijk aan te pakken. We spreken hier al heel lang over. En dit gaat wat mij betreft ook over arbeidsmigratie."
De Raad van State (RvS), de onafhankelijk adviseur van de regering over wetgeving en bestuur, zal de voorgenomen maatregelen van het kabinet tegen het licht moeten houden. Verschillende juristen betwijfelen of er sprake is van een asielcrisis in Nederland. Van Hijum: "Het kabinet moet een goede motivering hebben. Het besluit van de RvS zal zwaar wegen, dat nemen we uitermate serieus."
Schoof en zijn vier vicepremiers presenteerden vrijdagmiddag 137 bladzijdes aan ambitieuze plannen, op het terrein van onder meer asiel, landbouw en bestaanszekerheid. "De overkoepelende boodschap van de mensen aan de politiek is: 'Hoor ons, help ons'. En dat willen we met deze plannen doen", zei de premier.
"De motivatie en herstel van vertrouwen van de burgers bindt ons", zegt Van Hijum, die die motivatie bij iedereen in het kabinet ziet. "Ook al kijken we niet naar alles op dezelfde manier. Burgers willen dat we er nu echt werk van gaan maken."
Het mestverhaal is zo'n voorbeeld, zegt Keijzer. Gisteren bleek dat landbouwminister Femke Wiersma (BBB) een deel van de plannen om de veestapel in te krimpen doorzet. "We hebben als BBB geen 76 zetels, dus we zitten in een samenwerking. Binnen bepaalde kaders gaan wij het maximale doen voor boeren en boerenbedrijven", aldus Keijzer.
NSC-leider Pieter Omtzigt heeft premier Dick Schoof eerder gevraagd naar het 'mensbeeld' van dit kabinet:
Het nieuwe kabinet is volgens de vier vanaf vandaag echt uit de startblokken geschoten. Met "bevlogen pragmatisme", naar eigen zeggen. Volgens premier Schoof willen de vier partijen, met verschillende politieke invalshoeken, samenwerken en over de eigen politieke ideeën heen springen.
"Politiek is geven en nemen", noemt Hermans dat. "Je wilt soms meer van het een of het ander. Maar we luisteren naar elkaar: wat is voor welke partij belangrijk. Om zo problemen op te lossen."
De vier vicepremiers moeten een steunpilaar zijn voor het kabinet, maar tegelijkertijd ook het politieke profiel van de eigen partij bewaken. Dat betekent ook samenwerken met de - soms opvliegende - fractievoorzitters. Volgens Agema is dat geen probleem. "We hoeven tegen niemand te zeggen 'effe dimmen'. Ik vind het belangrijk dat mijn partijleider ruimschoots de grootste is geworden. We gaan nu echt van start met migratie, waarop het vorige kabinet is geklapt."
Over de onderlinge vertrouwensrelatie zijn de vier het eens. Hermans: "We zijn erin gestapt met een paar uitgangspunten en natuurlijk bewaak ik die. Maar we zoeken naar waar we elkaar met z'n vieren kunnen vinden." En Keijzer: "Laten we niet vergeten dat we echt iets aan migratie moeten doen. We vinden allemaal dat we maatregelen moeten nemen."
Bekijk hier de hele uitzending met de vier vicepremiers:
