Grote techbedrijven hebben steeds meer datacentra nodig als ze willen voldoen aan de groeiende vraag naar Artificial Intelligence (AI). Het vinden van een geschikte locatie is alleen lastig, omdat landen zich verzetten. Meta, het moederbedrijf van Facebook, trekt daarom naar onontgonnen gebied zoals Talavera de la Reina in Spanje. Daar zijn ze wel enthousiast, blijkt uit een bezoek dat Nieuwsuur aan het stadje maakt.
De verwachting in Spanje is dat de komst van een van de grootste datacenter van Europa honderden banen oplevert. Hierdoor worden krimpregio's als Talavera de la Reina aantrekkelijker voor jongeren die er kunnen wonen en werken. Nu trekken veel van hen nog richting het nabijgelegen Madrid.
Enthousiasme
De meeste inwoners van Talavera de la Reina, zo'n 120 kilometer ten zuidwesten van Madrid, zijn enthousiast over de komst van het datacenter. "Met de komst van Meta wordt alles beter", zegt hosteleigenaar Ana Esteban, die al heeft ingespeeld op de plannen van het techbedrijf en extra kamers heeft gebouwd.
Docent Iván López, die werkt op een middelbare school, hoopt vooral dat Meta nieuwe bedrijven aantrekt die de jongeren in de krimpregio zullen houden. "Het kostte ons veel geld, tijd en moeite om ze op te leiden en dan gaan ze elders werken, zoals in Madrid", zegt López. "Dankzij de nieuwe technologische ontwikkelingen in Talavera zien we dat mensen hier willen blijven."
Miljoenen euro's in AI
Spanje steekt de komende jaren honderden miljoenen euro's aan Europees geld in AI-projecten. Daarmee zet het land ook de deur open voor datacentra, die essentieel zijn voor de ontwikkeling van AI-modellen zoals de chatbots ChatGPT en Google's Gemini. Het milieuplan van het datacenter in Talavera werd eerder dit jaar goedgekeurd. Hierdoor kan de bouw volgend jaar al beginnen.
Het land is een uitzondering vergeleken met andere landen, zoals Nederland, Zweden en Ierland, die minder enthousiast zijn. "Datacentra kosten heel veel stroom, water en geld, terwijl het maar een handjevol banen oplevert", zegt data-onderzoeker Alex de Vries van de Vrije Universiteit Amsterdam.
Inmiddels geldt in Nederland - op twee locaties na - een permanent verbod op de bouw van grote datacentra. Ook Zweden en Ierland legden de bouw van datacentra aan banden. "Lokale overheden komen steeds meer tot de conclusie dat het allemaal niet veel voordeel oplevert", zegt De Vries. "Voor eigenaren van datacentra is het steeds lastiger om een plek te vinden."
Bij de stichting Waag Futurelab deden ze ooit onderzoek naar de anatomie van het menselijk lichaam. Nu is er een tentoonstellingsruimte met de anatomie van AI. Het is een wereld vol stroomverbruik.
Het Internationaal Energieagentschap (IEA) verwacht dat het elektriciteitsverbruik van datacentra in 2026 ruim zal zijn verdubbeld ten opzichte van 2022. Ook kost het veel water om alle datacentra te koelen.
Extreme droogte
Weer terug naar Spanje: uitgerekend Talavera de la Reina heeft te maken met extreme droogte. "De Moren hebben dit gebied 'La Mancha' genoemd vanwege het droge klimaat", zegt milieuactiviste Aurora Gómez. "Door klimaatverandering wordt dit steeds erger."
Gómez is fel tegen de komst van het gigantische datacenter. "Op dezelfde dag dat het Meta-project in Talavera werd goedgekeurd, moest er nieuwe wetgeving worden gemaakt voor de boeren die veel verlies draaiden door de droogte. Het lijkt wel alsof ze goudkoorts hebben", zegt ze over de techbedrijven. "Ze willen zich snel overal vestigen voordat er nieuwe wetgeving komt. In Spanje is er namelijk nog geen wetgeving opgesteld voor datacentra."
Niet alleen Meta heeft interesse in Spanje. Vorige maand werd bekend dat Microsoft 6,7 miljard euro wil investeren in datacentra in de noordoostelijke regio Aragon. Ook Amazon heeft interesse om neer te strijken in dat gebied. Het Amerikaanse webwinkelbedrijf heeft hiervoor bijna 16 miljard euro gereserveerd.
Meta wil het watergebruik terugschroeven om de zorgen over de datacentra weg te nemen. Maar er is kritiek op de haalbaarheid van zuinige datacentra. Meta reageert niet op verzoeken van Nieuwsuur voor een toelichting.
'Niet veel voordeel'
Data-onderzoeker De Vries vermoedt dat het enthousiasme in Spanje van korte duur zal zijn. "Uiteindelijk zal blijken dat de werkgelegenheid die gecreëerd wordt van tijdelijke aard is. Er moet gebouwd worden en dat creëert enige tijd banen, maar uiteindelijk zijn het machines die het werk doen, niet de mensen."
