Haar concerten zijn in no-time uitverkocht, ze is de bestverdienende artiest ter wereld en haar nummers domineren de hitlijsten: Taylor Swift is dé popsensatie van dit moment. Haar succes ontgaat ook de academische wereld niet. Op steeds meer universiteiten wereldwijd stromen collegezalen vol voor vakken over Taylor Swift de zakenvrouw, Taylor Swift de tekstschrijver, Taylor Swift de feminist. Wat is de academische waarde van het fenomeen Taylor Swift?
Vanavond, morgen en zaterdag treedt de Amerikaanse popzangeres op in de Johan Cruijff Arena in Amsterdam. Swifts concertreeks 'The Eras Tour' is de eerste muziektour in de geschiedenis die meer dan een miljard euro opbrengt. De 152 concerten op vijf continenten waren allemaal binnen enkele uren uitverkocht.
Fans moesten negen jaar wachten op Swifts komst. Maar de komende dagen kunnen ze eindelijk gaan genieten van hun popidool:
Swifts invloed reikt verder dan uitverkochte stadions. Op universiteiten wereldwijd - van Harvard tot de Universiteit van Tilburg - buigen wetenschappers zich over het doen en laten van de artiest.
De afgelopen drie dagen bezochten zo'n 150 wetenschappers de tweejaarlijkse Celebrity Studies-conferentie in Amsterdam. Onderzoeker Annelot Prins was bij de conferentie en organiseerde vandaag aansluitend voor een select groepje academici een bijeenkomst over Taylor Swift. "Om na te denken hoe we onderzoek kunnen doen en lesgeven over Taylor Swift."
'Koningin van de aandacht'
Zelf doet Prins onderzoek naar vrouwen in de Amerikaanse popmuziek aan de Freie Universität in Berlijn. In haar vak 'Celebrity Feminism in Popular Music' besteedt ze veel aandacht aan Taylor Swift. De zangeres is een interessante casus omdat zij "koningin" is in de aandacht naar zich toetrekken, zegt Prins. "Of het nu gaat over haar meest recente vriendje of over het gebruik van haar privévliegtuig, alles wat ze doet is nieuws. En daar kun je als wetenschapper interessante vragen over stellen."
Melissa Avdeeff, docent digitale media aan de University of Stirling (Schotland), is mede-organisator van de Taylor Swift-bijeenkomst. Ook in haar lessen komt Taylor Swift veel voorbij. "De worsteling van studenten die fan zijn, is interessant om te zien: aan de ene kant willen ze hun idool steunen, maar aan de andere kant worden ze gedwongen kritisch te kijken naar haar handelen en invloed."
Die kritische benadering gaat in de lessen van Prins en Avdeeff met name over Swifts positie in het politieke en maatschappelijke debat. "Taylor refereert in haar liedjes eigenlijk nooit aan geschiedenis of politiek", zegt Prins. "Ze zingt over vriendjes, verdriet, haar eigen leven. Ze zet zich neer als een bereikbare vriendin en daarmee heeft ze vanaf het begin een groot publiek aan zich weten te binden."
Maar die strategie heeft ook een keerzijde, zegt Prins: "Toen ik in 2014 begon met mijn onderzoek, zaten we middenin de trend van celebrity feminism. Veel beroemdheden spraken zich uit, maar Taylor bleef stil. Zelfs toen neonazi's haar claimden omdat haar 'onschuldige witheid' hun aansprak, bleef ze stil. En ook toen Donald Trump in 2016 de verkiezingen won, zei Taylor niks."
Haar stilzwijgen zorgde ervoor dat mensen zich tegen haar keerden, zegt Prins. "Zij zeiden: er gaat veel mis in de wereld en dat komt door mensen als Taylor Swift."
In 2018 kwam daar verandering in, toen ze in een Instagrampost haar steun uitsprak voor de Democratische kandidaat van haar thuisstaat Tennessee. In een documentaire uit 2020 is te zien dat Swift hier een discussie over voert met haar team. Ze zegt dat ze aan 'de goede kant van de geschiedenis wil staan', maar haar team raadt af zich te mengen in politiek.
Prins: "Taylor zegt zelf dat ze het eerder had moeten doen, maar tegelijkertijd hield ze er ook snel weer mee op. Taylor Swift is bovenal iemand die wil winnen: ze wil de allergrootste, de allerbeste zijn. Ze zet alles op alles om dat niet in gevaar te brengen."
Hobbyist
Zowel Prins als Avdeeff merken dat ze in de academische wereld soms niet serieus worden genomen als ze vertellen over hun onderzoek. "Rockmuziek wordt bijvoorbeeld gezien als iets authentieks, terwijl popmuziek wordt geassocieerd met oppervlakkigheid en commercie", zegt Avdeeff.
Prins: "Je wordt toch een beetje gezien als een hobbyist. Terwijl: miljoenen mensen zijn hier dagelijks bezig met alles wat Taylor Swift doet. Dan voelt het voor mij als een soort tegenstelling dat ik moet uitleggen waarom het relevant is."
