De burgemeesters van Rotterdam, Antwerpen en Hamburg willen veel meer actie vanuit Europa tegen de drugsindustrie in Latijns-Amerika. Dat schrijven ze in een brief aan de Europese Commissie en hun eigen regeringen, na een gezamenlijk bezoek aan een aantal Latijns-Amerikaanse landen.
Ahmed Aboutaleb (Rotterdam), Peter Tschentscher (Hamburg) en Bart De Wever (Antwerpen) pleiten onder meer voor het (her)openen van Nederlandse en Belgische ambassades in Ecuador. Ze willen bovendien politie- en douanemedewerkers en experts uit EU-landen sturen die de strijd tegen drugshandel moeten gaan ondersteunen.
"We worden echt overspoeld door cocaïne uit Latijns-Amerika. We zien de schietpartij in onze steden, we zien dodelijke slachtoffers. Deels kunnen we er zelf iets aan doen, maar wij zijn helaas als burgemeesters niet uitgerust om mee te doen aan internationale misdaadbestrijding. Daar hebben we onze regering bij nodig en zeker ook Brussel", zegt Aboutaleb in gesprek met Nieuwsuur.
"Nederland, België en Duitsland moeten samen met de EU fors gaan inzetten op Latijns-Amerika. We verzamelen nu geen inlichtingen. We moeten daar aanwezig zijn. Doen we dat niet, dan moeten wij opboksen tegen een gigantische handel. Daar zijn we niet tegenop gewassen", zegt Aboutaleb.
Scholieren geronseld
Via de drie havensteden komen heel veel drugs, met name cocaïne, vanuit Latijns-Amerikaanse landen Europa binnen. "Tijdens onze ambtstermijnen steeg de cocaïne-invoer op een alarmerend tempo", schrijven de burgemeesters. "In 2023 onderschepten de havens van Antwerpen-Brugge, Hamburg en Rotterdam respectievelijk 121, 35 en 46 ton cocaïne uit Zuid- en Centraal-Amerika."
Als gevolg hebben de steden te maken met groeiende criminaliteit. De burgemeesters noemen onder meer een toename van "meedogenloos" geweld, mensen- en wapenhandel en crimineel geld dat de economie "vergiftigt". "Onze kwetsbare wijken gaan gebukt onder drugscriminaliteit. Als we niet ingrijpen wordt het steeds moeilijker", aldus Aboutaleb.
"We hebben de rode loper uitgerold voor de wereldhandel. Maar we hebben die rode loper ook uitgerold voor de internationale drugshandel en moeten nu zand in die motor gooien. Dat is een internationale en Europese aangelegenheid. Het spel veel hoger spelen, dat kan alleen maar samen", vindt de burgemeester. Dat betekent wat hem betreft "de veiligheid in de haven op nummer één zetten, en de handel op nummer twee".
Staatssecretaris Eric van der Burg van Justitie en Veiligheid schaart zich achter de burgemeesters die de strijd willen aangaan met georganiseerde misdaad. "Hun oproep sluit aan bij de acties die wij al ondernemen en die een volgend kabinet naar onze mening ook zou moeten omarmen. Daarom zijn we blij dat de burgemeesters deze noodzaak ook onderstrepen en hun zorgen ook aan de Commissie laten zien."
Recent waarschuwde het Centrum tegen Kinderhandel en Mensenhandel dat het aantal slachtoffers van criminele uitbuiting in Rotterdam toeneemt. Drugscriminelen ronselen op scholen jongeren die tegen betaling drugs uit zeecontainers moeten halen.
Aboutaleb vindt nauwelijks gehoor bij de autoriteiten in Nederland die ermee aan de slag zouden moeten, zegt hij. "We hebben 16 miljoen euro gekregen voor de aanpak van problemen. Nou, ga er maar aanstaan. We hebben dit allemaal laten gebeuren. Wie is er verantwoordelijk voor de bestrijding van internationale misdaad. Wie? Niet de burgemeester van Rotterdam."
Samen onderzoek naar drugsbendes
De drie burgemeesters willen de problemen aanpakken door de drugs al tegen te houden in de oorsprongslanden: Colombia, Costa Rica, Ecuador en Peru. Daarvoor is die samenwerking nodig tussen de EU en die vier landen, zeggen ze. "Moet je voorstellen: de man van de inlichtingendienst in Peru vraagt aan mij om contact te leggen met het hoofd van de inlichtingendiensten in Nederland", zegt Aboutaleb. "Zo afwezig zijn wij daar."
Volgens Aboutaleb vragen de landen zelf ook om hulp vanuit Europa. "In de haven van Ecuador moeten ze het opnemen tegen een leger criminelen van twintig- tot veertigduizend zwaar bewapende criminelen. Daar is echt hulp nodig."
Vooral het versterken van politie-, justitie-, douane- en havendiensten is belangrijk, vinden de burgemeesters. De Europese en Latijns-Amerikaanse politie en justitie zouden samen meer onderzoek moeten doen naar drugsbendes, hun netwerken en geldstromen. Ook willen drie onderzoeken of er extra scanners geplaatst kunnen worden in Latijns-Amerikaanse havens die drugs detecteren.
Ecuador voert de lijst van drugsherkomstlanden aan: (tekst loopt door onder de video)
Het is nog wel de vraag hoeveel samenwerking tussen Europese en Latijns-Amerikaanse autoriteiten kan opleveren. Experts wijzen erop dat criminelen overheidsbeambten in grote drugslanden vaak omkopen. "Er is ook corruptie in onze havens. Dat moeten we ook veel beter bestrijden. Er is voor alles heel veel geld nodig."
Bovendien, zeggen deskundigen, het onderscheppen van ladingen cocaïne en het oppakken van criminelen lost de oorzaken van de problemen niet op: dat zijn de vraag naar drugs in Europa en de armoede in de herkomstlanden. De burgemeesters denken dat een grote, Europa-brede bewustwordingscampagne over de consequenties van drugsgebruik kan helpen.
Verder benadrukken ze dat het versterken van politie en andere autoriteiten "hand in hand moet gaan met sociale en economische hulpprogramma's" want "armoede en sociale achterstanden liggen aan de basis van het mondiale drugsprobleem".
Buitenlandse Zaken laat weten dat er geen voornemen is om een ambassade te openen, "ook niet in Ecuador".
