Het wordt steeds moeilijker voor chipmachinefabrikant ASML om het bedrijf in Nederland door te laten groeien. Dat zegt ASML-topman Peter Wennink na afloop van gesprekken met het demissionaire kabinet over de zorgen van het bedrijf. Van een vertrek uit Nederland is voorlopig geen sprake, maar als het bedrijf niet in Nederland kan groeien, "dan kan het ergens anders", aldus Wennink.
De baas van het techbedrijf maakt zich zorgen over het vestigingsklimaat in Nederland. Hij wijst onder andere op een wetswijziging die dit jaar is ingegaan, waardoor expats in Nederland stapsgewijs minder belastingvoordelen krijgen. "Daar is mijns inziens onvoldoende over nagedacht, met zeer nadelige gevolgen voor het Nederlandse vestigingsklimaat. Niet alleen voor ASML."
Wenninks zorgen zijn niet aan dovemansoren gericht. In Den Haag is zelfs een speciale operatie opgezet, genaamd Beethoven, om de fabrikant van chipmachines binnen de grenzen te houden. Vorige week bezocht een deel van het kabinet het bedrijf in Veldhoven, gisteren is op ministerieel niveau breed overleg geweest over de kwestie en vandaag sprak demissionair premier Rutte zelf met Wennink.
Wat betreft de analyse van het probleem zitten het demissionaire kabinet en ASML op één lijn, zegt Wennink. Ook is voor beide partijen duidelijk dat er oplossingen moeten komen. "Daar zullen we met elkaar de komende tijd noten over moeten kraken, en daar moet de Kamer iets van vinden."
Want volgens Wennink is het vooral de Tweede Kamer die er onvoldoende van doordrongen is hoe belangrijk de techsector, met ASML voorop, is voor Nederland. "Er is een behoorlijke kloof tussen wat het bedrijfsleven denkt dat nodig is, en wat de politiek denkt dat nodig is. En dan niet zozeer de bewindslieden, maar wel de Tweede Kamer."
Frankrijk en Duitsland
De vrees is niet zozeer dat ASML volledig naar het buitenland zal verhuizen, maar wel dat het bedrijf ervoor kiest om investeringen vooral in het buitenland te doen. Met als gevolg dat Nederland steeds minder relevant wordt voor ASML en vertrek wel een reële optie wordt.
"Wij willen in eerste instantie in Nederland groeien", zegt Wennink. "Maar de randvoorwaarden om te kunnen groeien moeten wel op de juiste manier zijn ingevuld."
Wennink noemt Frankrijk en Duitsland als voorbeelden van landen waar die randvoorwaarden beter geregeld zijn. Die zijn bijvoorbeeld druk bezig met de Europese Chip Act, die het makkelijker maakt om grote sommen subsidie aan bedrijven te geven, in ruil voor grote investeringen.
Nieuwe coalitie
Het demissionaire kabinet is dus op scherp gezet, maar of een nieuw kabinet de zorgen van ASML ook ter harte zal nemen, is de vraag. NSC, een van de partijen aan de onderhandelingstafel, nam het initiatief voor de versobering van de expatregeling. "Uiteraard maken we ons daar zorgen over, maar er is nog geen coalitie, dus we zullen het moeten afwachten", aldus Wennink.
Demissionair minister Adriaansens van Economische Zaken zegt, na afloop van het gesprek met Wennink, dat het demissionaire kabinet de evaluatie van de versobering van de expatregeling naar voren wil halen. "Zodat we kunnen kijken of die doet wat die moet doen en we ook mensen hierheen kunnen halen voor de banen die we echt willen invullen."
