De beslissing dat Mark Rutte de nieuwe secretaris-generaal van de NAVO wordt, zal snel komen, verwacht oud-secretaris-generaal van de NAVO Jaap de Hoop Scheffer. In Nieuwsuur zegt hij dat er in de laatste momenten altijd ontwikkelingen kunnen zijn, "maar ik ga ervan uit dat het goedkomt".
Rutte heeft de steun van twee derde van de NAVO-lidstaten om de nieuwe leider te worden van het verbond, schreef het gezaghebbende journalistieke platform Politico woensdag. NAVO-functionarissen zeggen tegen de site dat zijn naam nog als enige genoemd wordt. Zijn naam gonst al maanden rond als grote kanshebber voor het leiderschap van het bondgenootschap.
"Ik denk dat Mark Rutte een heel goede kans maakt om benoemd te worden", aldus De Hoop Scheffer. "Er is een grote, belangrijke groep landen die Ruttes kandidatuur steunt en ik denk dat we de beslissing eerder eerder dan later kunnen verwachten."
Als mogelijke datum noemt De Hoop Scheffer 4 april, de dag dat de NAVO 75 jaar bestaat. "Dan komen de ministers van Buitenlandse Zaken van de NAVO bijeen in Brussel. Dat zou een gelegenheid kunnen zijn."
'Robuuste NAVO'
De belangrijkste taak van de secretaris-generaal is het bij elkaar houden van de 31 - met Zweden erbij 32 - lidstaten, zegt de oud-politicus. "Dat klinkt makkelijk, maar is vanwege de uiteenlopende belangen ongelofelijk moeilijk. Hij moet van de NAVO een heel robuuste NAVO maken aan de oostgrens om Poetin te verhinderen te gaan experimenteren op NAVO-grondgebied."
Dat vergt een omschakeling naar een nieuwe mentaliteit, zegt De Hoop Scheffer. Hij verwijst naar uitspraken van NAVO-admiraal Rob Bauer, die in de afgelopen weken al vaker heeft gehint op een omschakeling naar een gedeeltelijke oorlogseconomie: een economie die prioriteit geeft aan de productie van defensiemateriaal. De Hoop Scheffer: "Zelfs mijn generatie, en ik ben geboren in 1948, is nooit gewend geweest aan het feit dat er wel eens oorlog zou kunnen komen. Wie verwachtte loopgraven in Europa in de 21e eeuw? Het is dichtbij en het zou dichterbij kunnen komen."
Bij deze mentaliteitsomslag horen ook andere politieke keuzes, voegt De Hoop Scheffer toe. Volgens hem moet het taboe af van investeren in wapenproductie, bijvoorbeeld bij pensioenfondsen. "Ik denk dat dat deel uitmaakt van dat omdenken, omdat we nu eenmaal in een andere situatie zitten. Dat vergt een totale wijziging van beleid en een overheid die bereid is daarin mee te denken."
En ook daarin heeft de nieuwe secretaris-generaal van de NAVO een belangrijke rol te vervullen, zegt De Hoop Scheffer. "De NAVO is een politiek-militair bondgenootschap, in die volgorde. Een NAVO secretaris-generaal kan samen met de president van de Europese Commissie die kar gaan trekken, want er moet wat dat betreft wel wat gebeuren."
Toetreding Oekraïne
Een andere grote beslissing die boven de NAVO hangt, is de mogelijke toetreding van Oekraïne tot het bondgenootschap. "Daar is op dit moment - en dat was er in mijn tijd al niet - geen consensus over", aldus De Hoop Scheffer, die het verbond leidde van 2004 tot 2009. "Dat is een bron van frustratie voor Oekraïne, maar daarin kan Rutte alleen het verschil niet maken."
"Een secretaris-generaal heeft relatief weinig macht, maar hij moet gezag opbouwen en daarin is Rutte enorm in het voordeel. De hele wereld kent hem en hij kent de hele wereld. Dus hij komt vanuit een positie met veel gezag."
