Grondeigenaren hebben het geregeld aan de stok met netbeheerder Tennet. Volgens hen is het bedrijf 'arrogant' en 'zo flexibel als een loden deur'. Tennet werkt de komende jaren op honderden plekken in Nederland aan de uitbreiding van het hoogspanningsnet, wat je zou kunnen vergelijken met de snelweg van het elektriciteitsnet.
Maar voor de aanleg moet Tennet door en over land van grondeigenaren zoals waterschappen, boeren en gemeenten. De netbeheerder zegt open te staan voor overleg, maar betrokken partijen ervaren dat heel anders. Uit cijfers die Nieuwsuur opvroeg, blijkt dat Tennet steeds vaker plannen doordrukt zonder overeenstemming met andere partijen.
Duizenden voetbalvelden aan infrastructuur
Opstoppingen op het elektriciteitsnet - zogeheten netcongestie - leiden ertoe dat zonnepanelen, nieuwbouwwijken en nieuwe bedrijven maanden, soms zelfs jarenlang, niet aangesloten kunnen worden op het elektriciteitsnet. Dus moet Nederland de komende tien jaar op de schop, om het huidige elektriciteitsnet meer dan te verdubbelen. "We hebben zo'n zevenhonderd projecten nog uit te voeren", zegt Jorrit de Jong van Tennet. "Dat betekent dat wij duizenden voetbalvelden aan infrastructuur ruimte nodig hebben. Dat is voor kabels, dat is voor hoogspanningsleidingen door de lucht en voor stations."
In Noord-Holland wil Tennet vanwege die netcongestie een 27,5 kilometer lange hoogspanningsleiding aanleggen, door en over het land van honderd landeigenaren. Onder andere door het perceel van melkveehouder Bas de Wildt uit Zuidschermer.
"Onze koeien gaan enorm veel hinder ondervinden van de aanleg van de hoogspanningskabel", zegt hij. De melk die zijn koeien leveren, heeft het zuilvelkeurmerk PlanetProof. Daarvoor moeten zijn koeien jaarlijks een bepaald aantal uren weidegang hebben. Als er op zijn land gegraven wordt, is dat de komende twee jaar nauwelijks meer mogelijk.
Het voelt voor mij als een soort wurgcontract.
Als Tennet een contract sluit met een grondeigenaar, staan daarin afspraken over het gebruik van de grond, de vergoeding en welke rechten op toekomstige vergoedingen de rechthebbende zal ontvangen. Grondeigenaren die niet meewerken, krijgen bij gedoogplicht geen vergoeding.
Maar zo'n vergoeding vindt De Wildt niet afdoende en ook de arrogante houding van de netbeheerder bevalt hem niet. "Tennet is komen praten en toen heb ik anderhalf jaar niks gehoord totdat ze kwamen met een contract: 'je moet hier even tekenen'."
De Wildt maakt zich ook zorgen over zogenoemde vervolgschade. "Het voelt voor mij als een soort wurgcontract. Stel dat wij ooit een keer graven en de leiding van Tennet raken, dan zijn wij verantwoordelijk voor de schade waarvoor we niet verzekerd zijn. Dat houdt in dat als bijvoorbeeld Tata Steel zonder stroom komt zitten, ik daarvoor verantwoordelijk ben. Dan kan ik hier alles wel verkopen."
Naast boeren maken ook de gemeente Beverwijk, het Hoogheemraadschap, Stichting Landschap Noord-Holland en de provincie bezwaren tegen de manier waarop Tennet te werk gaat.
'Zo flexibel als een loden deur'
De problemen met de aanleg van het hoogspanningsnet spelen overal in Nederland. Tennet startte in Overijssel met de aanleg van een extra hoogspanningsleiding. De leiding moet ook dwars door het landgoed Twickel en daar maakt de Stichting Twickel al langere tijd bezwaar tegen.
Rentmeester Egbert Jaap Mooiweer vindt het onacceptabel dat de ondergrondse leiding ook beschermde natuurgebieden gaat doorsnijden. "Ik heb geprobeerd met Tennet te praten over alternatieve tracés maar de netbeheerder stelt zich bijzonder star op. Het bedrijf is zo flexibel als een loden deur. Er is eigenlijk geen ruimte voor redelijk overleg."
Volgens woordvoerder De Jong is de ruimte heel schaars. "Wij moeten ook aan onze eigen veiligheidseisen voldoen. We proberen wel altijd te kijken of we dingen kunnen aanpassen."
Daarnaast werkt volgens De Jong het overgrote deel van de grondeigenaren mee. "Maar ik denk dat dat zal afnemen, omdat de opgave groter wordt. En als we die opgave willen volbrengen, zullen we soms inderdaad van dit soort procedures gebruik moeten maken."
