Grensoverschrijdend gedrag is een groot probleem in de muziekbranche. Uit onderzoek onder bijna duizend muziekprofessionals blijkt dat meer dan de helft er de afgelopen vijf jaar mee te maken kreeg.
Bij één op de vijf van alle ondervraagden gaat het om fysiek seksueel grensoverschrijdend gedrag. De andere slachtoffers kregen te maken met onder meer fysieke agressie, discriminatie en intimidatie.
Dit soort dingen hebben invloed op je carrière.
Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van Taskforce GO!, een werkgroep die werd opgericht na onthullingen over misstanden achter de schermen bij televisieprogramma The Voice of Holland. "We zijn heel erg van de resultaten geschrokken", zegt Annabel Heijen, voorzitter van Taskforce GO! "We wisten dat The Voice geen incident was, maar de cijfers zijn echt heel heftig. Niet alleen voor de mensen die te maken hebben met grensoverschrijdend gedrag, maar voor de hele muzieksector: mensen vertrekken soms uit onveiligheid."
Het onderzoek toont aan dat vrouwen, mensen met een migratieachtergrond én mensen tussen de 25 en 34 jaar oud het kwetsbaarst zijn voor grensoverschrijdend gedrag. Minder dan 10 procent van de incidenten wordt gemeld.
Meer dan de helft van de respondenten denkt dat het aanspreken van collega's slecht kan uitpakken voor hun carrière. "In de sector werken veel zzp'ers, hun financiële onzekerheid maakt ze kwetsbaarder", zegt Heijen. "Ze durven zich niet uit te spreken uit angst een klus te missen. Of ze zeggen de sfeer niet te willen verpesten door te zeggen dat iemand iets doet wat ze niet fijn vinden."
Zangeres Simone van Vugt en oud-singer-songwriter Rita Zipora vertellen over hun ervaringen:
Morgen start de landelijke campagne 'Ik zet de toon', gericht op de muzieksector. Verschillende ambassadeurs zullen zich tijdens muziekfestival Eurosonic Noorderslag in Groningen, waar een jaar geleden de taskforce werd gelanceerd, uitspreken voor een veilige en inclusieve muzieksector.
Eén van hen is Latin-muzikant Maurino Alarcón Seguel, die zelf te maken kreeg met discriminatie. "Je wordt behandeld op basis van je kleur. En daar kan je niks aan doen, dit is wie je bent. Ik zoek vaak de confrontatie niet op omdat je bang bent dat mensen zeggen 'zie je wel, hij zoekt de confrontatie op, hij is juist wat ik zeg dat-ie is'. Maar daar ben ik klaar mee."
De informele werksfeer en de (soms onzichtbare) machtsverhoudingen in de muzieksector zijn volgens Heijen een voedingsbodem voor grensoverschrijdend gedrag. "Het gedrag vindt het meest plaats in een informele setting, zoals op een feestje na afloop van een optreden."
Sommige respondenten vertellen te zijn verstijfd, of het gedrag geaccepteerd te hebben uit schrik, verbazing of onmacht. Ze realiseerden zich pas later wat er gebeurd was. Van de mensen die grensoverschrijdend gedrag hebben meegemaakt, heeft 11 procent ontslag genomen en is 4 procent ontslagen.
Ruim 40 procent van de respondenten met concrete ervaringen geeft aan dat er buiten de pleger en henzelf niemand bij was. "Soms zijn er wel mensen getuige van het incident, maar deze grijpen lang niet altijd in", schrijven de onderzoekers. Terwijl de rol van de omstanders van groot belang is voor slachtoffers van grensoverschrijdend gedrag, zegt Heijen. "Zij kunnen de pleger zowel direct, maar ook indirect aanspreken, het slachtoffer ondersteunen en bijdragen aan de norm dat grensoverschrijdend gedrag geen plaats kent in de muzieksector."
Voor het melden van ongewenste omgangsvormen in de Nederlandse culturele en creatieve sector is er Mores Online. Organisaties, omstanders en slachtoffers kunnen daar terecht voor advies. "Ik denk dat het belangrijk is om je uit te spreken", zegt muzikant Alarcón Seguel. "En als je niet kan, of als je niet durft, probeer het te melden."
Maar met 48 procent van de meldingen wordt niets gedaan, blijkt uit het onderzoek. "Dat willen we verder onderzoeken want dat werkt heel demotiverend als je iets overkomt", zegt Heijen.
