Nieuwe militaire actie in een kruitvat: 'Oorlog in hele regio dreigt'

In de Jemenitische hoofdstad Sanaa zijn tienduizenden mensen de straat opgegaan om te demonstreren tegen de aanvallen van de VS en het Verenigd Koninkrijk op meer dan zestig doelen van Houthi-rebellen in het land. "Laat er een grote wereldoorlog komen", schreeuwden demonstranten.

Na verschillende eerdere waarschuwingen vielen Amerikanen en Britten de Houthi's vannacht aan, omdat de rebellen vanuit het westen van het land al wekenlang koopvaardijschepen onder vuur nemen uit wraak voor de oorlog in Gaza. Volgens de Amerikanen zijn er onder meer opslagplaatsen, lanceersystemen, productiefaciliteiten en luchtverdedigingssystemen van de Houthi's geraakt.

Dit betekent in één woord: escalatie, zegt Iran-deskundige Peyman Jafari. "Alles is met elkaar verbonden en je ziet hoe de Gazaoorlog onrust veroorzaakt in de hele regio. Ik ben voorzichtig met zeggen 'we staan aan de rand van een oorlog', want Iran en de VS willen allebei eigenlijk geen oorlog. Maar dit soort gebeurtenissen maakt de kans wel veel groter."

Bombardementen Gaza

De operatie in Jemen heeft de steun van Australië, Canada, Bahrein, Frankrijk, Denemarken en Nederland. Demissionair premier Mark Rutte zei vandaag dat Nederland "als van oudsher zeevarend land enorm hecht aan het recht op vrije doorvaart".

Na de aanval zeggen de door Iran gesteunde Houthi-rebellen door te gaan met hun aanvallen op aan Israël gelieerde schepen op de Rode Zee totdat de Israëlische bombardementen op Gaza stoppen.

Furieuze reacties in Jemen vandaag:

Jemen-deskundige Dirk Wanrooij denkt dat de Houthi's zeker op willen komen voor de rechten van de Palestijnen, maar die opstelling komt ze ook goed van pas. "Het is natuurlijk een ontzettend populair standpunt om in te nemen, zowel bij de Jemenieten als bij de bredere regio. Ze krijgen er aanzien mee."

De aankondiging dat de Houthi's wraak zullen nemen voor de aanvallen, noemt Wanrooij geloofwaardig. "Dit was olie op het vuur en wordt gezien als een enorme escalatie." Hij verwacht vergeldingsacties op Amerikaanse en Engelse doelen en ook Nederland is door de politieke steun aan de VS en het VK volgens Wanrooij een mogelijk doelwit.

Arabist Laila al-Zwaini ziet in de Arabische regio toenemende woede richting het Westen, dat niet ingrijpt in Gaza. "Maar nu de westerse commerciële scheepvaart wordt bedreigd, is er ineens in no time wel een reactie."

Er ontstaat in de Arabische wereld volgens Jafari steeds meer sympathie voor de Houthi's, voor Iran en voor Hezbollah. "Dat was eerst niet per se zo. Je merkt het bijvoorbeeld aan de positie van landen als Saudi-Arabië. Dat was eerst onderdeel van het westerse blok, maar steunt deze aanvallen nu niet." Het ministerie van Buitenlandse Zaken van Saudi-Arabië riep vandaag op tot terughoudendheid en "het vermijden van escalatie".

De Amerikanen zeggen wel dat de operatie in Jemen een "voorlopig afgerond succes" is, maar ze maken zich wel degelijk zorgen over een mogelijke escalatie, zegt Jafari. Door hun steun aan Israël worden ze meer en meer een regiobreed conflict in getrokken. "Joe Biden wil geen grootschalige oorlog, maar heeft zich wel met volle kracht achter Israël geschaard. Biden wilde een oplossing voor de Palestijnen, maar Israël trekt zich daar niks van aan. Dus zolang de VS en ook Nederland Israël carte blanche blijven geven, is er geen druk op Israël om met een oplossing te komen."