'Met één nachtelijke aanval is de dreiging van de Houthi's niet weggenomen'

Een westerse aanval op de Houthi-rebellen in Jemen was een kwestie van tijd, zo zegt militair analist Patrick Bolder van het The Hague Center for Strategic Studies in het NOS Radio 1 Journaal. "Er zijn de afgelopen tijd zo'n dertig aanvallen van Houthi's op koopvaardijschepen geweest. Er lag ook al een resolutie van de VN om de aanvallen te doen stoppen en daar hadden de Houthi's geen boodschap aan."

De aanvallen van vannacht zijn volgens Bolder deels bedoeld om de Houthi's te beperken in hun vermogen om nieuwe aanvallen op schepen uit te voeren en deels om een afschrikwekkende boodschap af te leveren: laat de schepen met rust, anders grijpen we in.

'Duidelijke boodschap'

De Verenigde Staten zien de aanvallen op Jemen nu als een "voorlopig afgerond succes". Defensieminister Austin zegt dat de Houthi-rebellen "een duidelijke boodschap" hebben ontvangen. "Ze weten nu dat ze een hoge prijs betalen als ze hun illegale aanvallen niet stoppen."

Is dat echt zo? Deskundigen zijn sceptisch. Voormalig commandant Landstrijdkrachten Mart de Kruif zegt in NPO Radio 1-programma Sven op 1 dat "het opvalt welke militaire capaciteiten de Houthi's hebben". "Ze hebben drones, kruisraketten en ballistische raketten. Dat zijn geavanceerde middelen die je niet kunt inzetten zonder steun van een groot land, in dit geval Iran."

Beelden van straaljagers die Houthi-doelen in Jemen bombarderen:

Dat betekent volgens De Kruif dat je met één nachtelijke aanval de dreiging niet hebt weggenomen. "Het zou best kunnen dat dit gaat leiden tot een langdurige, robuuste militaire aanwezigheid in de Rode Zee, om de dreiging van de Houthi's het hoofd te bieden."

Jarenlang gevochten tegen Saudi-Arabië

Ook analist Bolder is sceptisch over het effect van de westerse aanvallen in Jemen. "De Houthi's hebben jarenlang gevochten met Saudi-Arabië en zijn toen ook vaak gebombardeerd. En nog steeds zijn ze in staat om aanvallen uit te voeren. Dat zal nu niet anders zijn."

Bolder benadrukt de belangrijke rol van Iran bij de aanvallen op de schepen. "We weten allemaal dat Iran erachter zit; die hebben veel wapens geleverd aan de Houthi's. En Iran heeft veel touwtjes in de regio in handen. Het kan dus zo zijn dat een mogelijk antwoord op de aanvallen vannacht in een andere vorm komt dan nieuwe aanvallen van de Houthi's op schepen." Iran steunt ook onder meer de strijdgroepen Hamas in Gaza en Hezbollah in Libanon.

'Dood aan Amerika, dood aan Israël'

Volgens arabist en jurist Laila al-Zwaini, die jarenlang in Jemen heeft gewerkt, is de invloed van Iran op de Houthi's vooral gegroeid sinds Saudi-Arabië in 2015 de oorlog tegen hen begon.

De Houthi's strijden al sinds de jaren 90 om hun eigen ideologie en politieke doelen te vergroten en ze konden altijd al aan wapens komen, zegt ze. "Ook al delen ze met Iran de slogan 'Dood aan Amerika, dood aan Israël', ik meen dat zij ook zonder Iraanse steun deze strijd zullen voortzetten."

De Houthi's hebben de oorlog in Gaza bovendien met succes aangegrepen om zichzelf internationaal op de kaart te zetten, nu de 'vergeten oorlog' met Saudi-Arabië in Jemen geluwd is, zegt al-Zwaini.

"In 2022 begon een toenadering tussen Saudi-Arabië en de Houthi's, maar daarmee komen de interne politieke spanningen in Jemen weer naar boven, waarmee de Jemen-oorlog ooit begonnen is. Door nu een andere externe vijand te kiezen, hopen de Houthi's de bevolking weer achter zich te krijgen."

De Houthi's kunnen zich bovendien in de Arabische wereld laten gelden als voorvechter van de Palestijnse zaak, waar de rest van de leiders vooral zwijgt, ziet de arabist en jurist. Alleen al door die PR-waarde zullen de Houthi's de aanvallen op koopvaardijschepen niet snel staken, denkt al-Zwaini.

Hun voorwaarde voor het stoppen met die aanvallen is een staakt-het-vuren in Gaza. Ze schrikken volgens haar niet van militaire acties van de VS. "Sinds 2015 hebben ze gevochten tegen de meest geavanceerde wapens van Saudi-Arabië. Daar zijn ze sterker uit gekomen. Dat ze nu oog in oog staan met grootmacht VS zien zij vooral als een erkenning van hun militaire en politieke kracht."

Lont in kruitvat

Volgens Bolder is het wel "vreemd" dat de Amerikaanse Buitenlandminister Blinken onlangs op een diplomatieke missie naar het Midden-Oosten reisde om te voorkomen dat het conflict in Gaza uitgroeit tot een groter conflict in de regio. "Tegelijkertijd valt het land nu de Houthi's aan, die zich solidair hebben verklaard met de Palestijnen. Daar zit een tegenstrijdigheid in. Of dit er nu voor gaat zorgen dat de lont uit het kruitvat gaat, is niet duidelijk."

Bolder benadrukt dat Rusland en Iran, die warme banden onderhouden met Hamas, deze aanvallen zullen gebruiken om vooral de VS neer te zetten als agressor. "Zij kunnen nu zeggen: 'Zie je wel, de Amerikanen zijn bezig met een imperialistische agenda in het Midden-Oosten.'"

Aan de andere kant, benadrukt Bolder, was "niets doen geen optie", na tientallen aanvallen op schepen in de Rode Zee. "De vrije doorvaart van schepen is van groot economisch belang, ook voor Nederland. De eerste stap was dus die VN-resolutie en daarop volgden vannacht die luchtaanvallen op de Houthi's. Maar ik vraag me af: had daar niet nog iets tussen kunnen zitten?"