Een genetisch gemodificeerde tomaat, appel of komkommer. Als het aan Brussel ligt, zijn ze over een aantal jaar vaker te koop in de supermarkt. De Europese Commissie wil de regels voor sommige nieuwe genetische technieken namelijk versoepelen. Al is het nog maar de vraag of het plan voldoende steun krijgt.
De Europese ministers van Landbouw spraken gisteren in Brussel over de toekomst van genetisch aangepast groente en fruit. Daar werd duidelijk dat een verruiming van de regels nog niet op een meerderheid kan rekenen. Nederland stemde wel in met het voorstel. Demissionair landbouwminister Piet Adema noemde het 'extreem belangrijk' dat Europa niet achteropraakt op dit gebied. Ook de Europese landbouwcommissie is voorstander van ruimere regels, bleek gisteravond.
Zeer strenge regels
Anders dan in sommige andere werelddelen, gelden in de EU zeer strenge regels voor gewassen die in het lab genetisch zijn veranderd. Dat betekent dat er op dit moment amper gewassen in Europa worden geteeld die tot stand komen met 'gentech'. Maar als het aan de Europese Commissie ligt, wordt dat in de toekomst dus makkelijker.
De komende maand besluiten het Europees Parlement en de Raad van Ministers pas definitief over het voorstel.
De ruimere regels die Brussel voorstelt moeten vooral gaan gelden voor nieuwe technieken, zoals het Nobelprijs-winnende CRISPR-Cas. Met die techniek kan het dna van een plant zo subtiel worden aangepast, dat het volgens voorstanders niet of nauwelijks te onderscheiden is van wat in de natuur vanzelf gebeurt.
CRISPR-Cas
Genen die van nature niet in een plant voorkomen, worden ook nu niet toegevoegd. Wel wordt er met deze techniek in het dna 'geknipt', wat kan leiden tot een kleine verandering in de plant. Dit met als doel om planten bijvoorbeeld resistenter te maken tegen droogte, bodemverzilting of schadelijke bacteriën en virussen.
"Dit is een doorbraak", zegt John van der Oost, hoogleraar microbiologie aan de Wageningen Universiteit (WUR). "We moeten voorzichtig zijn dat we niet te veel beloven, maar CRISPR-Cas heeft de potentie om bij te dragen aan het verzekeren van voldoende voedsel. In derdewereldlanden gaat het zeker een bijdrage leveren."
Van der Oost hoopt vurig dat het voorstel voor soepelere regels wordt aangenomen. Toch staat niet iedereen te juichen. Zo leeft de zorg dat het voorstel tot minder veiligheidscontroles leidt en dat grote biotechbedrijven te veel macht krijgen. Daarnaast leven er in de biologische sector zorgen over het gebrek aan transparantie.
Bio-boer Douwe Monsma is tegen GMO-technieken. Maar ook al gebruikt hij ze zelf niet, toch maakt hij zich zorgen:
Als er genetisch gesleuteld is aan een product, moet dit nu nog verplicht vermeld worden op het etiket. Die meldingsplicht verdwijnt, mits het voorstel wordt aangenomen. "Dat betekent dat je als consument niet meer kunt kiezen of je dat wil", zegt Merle Koomans van den Dries, directeur van biologische supermarktketen Odin. "Maar als je het niet weet, dan stop je het in je mandje en dan komt het toch gewoon je lijf in."
Andere supermarkten delen die zorg niet. Een woordvoerder van CBL, de belangenbehartiger van supermarkten als Albert Heijn, Jumbo en Aldi, laat weten: "We gaan ervan uit dat de betrokken instanties, zoals de Europese Autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA), goed in staat zijn om in te schatten wat wel of niet veilig is."
