De PVV bekleedt vanaf vandaag officieel 37 zetels in de Tweede Kamer. Een blik op de nieuwkomers in de fractie laat zien dat zij vooral binnen de lokale en provinciale afdelingen van de partij zijn gevonden.
Niet iedereen die op de PVV-lijst stond voorzag daadwerkelijk een plek in de Kamer te krijgen. Een opmars in de laatste weken van de campagne leidde tot een grote verkiezingswinst voor de partij van Geert Wilders.
Selectie van kandidaten
Hoe de kandidatenlijst van de PVV tot stand is gekomen, blijft ongewis. De partij geeft geen antwoorden op vragen daarover. Wilders deed in juli op Twitter een oproep om Kamerleden te werven. Toch stonden op de kandidatenlijst alleen mensen die al langer actief waren voor de PVV.
Onder de 37 gekozen PVV'ers bevindt zich maar één iemand zonder politieke ervaring: nummer drie Rachel van Meetelen. Ze is uitbater van kermis- en festivalhoreca (vooral poffertjeskramen). Wel maakte ze kennis met de Haagse politiek toen zij in coronatijd lobbyde voor betere steunmaatregelen voor de kermisbranche.
Eerder dit jaar stond ze op plek zeven van de kandidatenlijst voor de Provinciale Staten in Noord-Brabant. Ze haalde daar geen zetel.
Ervaring in gemeentes en provincies
De overige 36 Kamerleden werkten eerder als volksvertegenwoordiger of fractiemedewerker in de gemeente, provincie, Eerste of Tweede Kamer. Opvallend aan de PVV-lijst is de hoeveelheid Provinciale Statenleden op de lijst. Veertien PVV'ers werden afgelopen maart nog gekozen voor een plek in de provincie.
Ze komen eigenlijk steeds bij dezelfde mensen uit.
Ter vergelijking: bij GroenLinks-PvdA stonden bij de eerste 37 kandidaat-Kamerleden drie Statenleden op de lijst. Een van hen legde die functie voor de verkiezingen neer. Het enige Statenlid bij de eerste 37 VVD-kandidaten stopte ook al voor de verkiezingen.
Zes van die veertien PVV-Statenleden op de lijst combineren dat werk met een plek in een gemeenteraad. Onmogelijk is die combinatie niet. Beide functies zijn parttime. Maar nu daar een tijdrovende baan als Tweede Kamerlid bij komt, is de vraag of die functies te verenigen zijn.
Zo is supermarktmanager Patrick van der Hoeff fractievoorzitter in de Provinciale Staten in Zeeland en fractievoorzitter in de gemeente Terneuzen. Hij stopt met zijn werk bij de supermarkt, maar combineert de komende tijd nog zijn drie politieke functies. Hij wil zijn raadszetel volgend jaar opgeven als een opvolger is ingewerkt.
Een portret van poffertjesondernemer Rachel van Meetelen, supermarktmanager Patrick van der Hoeff en Maikel Boon, die strijdt tegen een azc in Brabant:
Verschillende nieuwe PVV-Kamerleden, zoals Dennis Ram en Max Aardema, stopten de afgelopen dagen wel al in hun gemeente of provincie. Nummer 24 op de lijst Maikel Boon zei eerder tegen BN De Stem zijn plek in de Staten in Brabant waarschijnlijk op te geven.
Klein groepje
De samenstelling van de lijst verbaast parlementair historicus Koen Vossen (Radboud Universiteit) niet. "Het feit dat het eigenlijk zo'n klein groepje is, zegt dat ze ontzettend veel moeite hebben om personeel te vinden. Ze komen eigenlijk steeds bij dezelfde mensen uit. Dat kleine groepje mensen dat zich al bewezen heeft in de partij. Dat heeft aangetoond loyaal te zijn."
'Lijstuitputting'
Er is relatief veel overlap tussen de lijst voor de Eerste Kamer en voor de Tweede Kamer. Huidig fractievoorzitter in de Senaat, Marjolein Faber, werd eerder dit jaar herkozen in de Eerste Kamer, maar schuift nu door naar de Tweede Kamer. Senatoren Alexander van Hattem en Gom van Strien staan te laag op de lijst voor een zetel in de Tweede Kamer, maar als Wilders zijn Kamerleden tot bewindspersoon wil maken, is hij beperkt in zijn keuzes.
De lijst van de PVV kent in totaal 45 kandidaten. Nieuwe kandidaten aanvullen kan niet. Als Wilders acht Kamerleden in een nieuw te vormen kabinet als bewindspersoon wil hebben, dan is de reservelijst leeg. Met 37 zetels dreigt in dat scenario al snel lijstuitputting, waarbij zetels uiteindelijk onbezet zullen blijven. De lijst met reservekandidaten voor de Eerste Kamer is ook niet lang en bevat dan weer namen van kandidaten die nu tot Tweede Kamerlid zijn verkozen.
Gesloten partij met solistische leider
De PVV is een gesloten partij. Nieuwe Tweede Kamerleden die Nieuwsuur benadert, verwijzen door naar de woordvoerder van de partij. Interviews met de nieuwe Kamerleden houdt de partij af.
"Dat heeft echt heel erg te maken met de structuur van de partij", zegt Vossen. "Het is een eenmanspartij met maar één lid: Wilders. Hij wil zo min mogelijk dat er mensen van buitenaf nog bij komen. Hij houdt graag de volledige controle eigenlijk over die partij."
Oud-PVV'ers die op voorwaarde van anonimiteit met Nieuwsuur spraken, schetsen een beeld van een solistische leider. Ze koesteren geen wrok naar de partij, wensen Wilders het beste toe en hopen dat hun voormalige partij koerst op kabinetsdeelname. Wel zien ze de risico's van een partij waarvan de leider aan alle touwtjes trekt. Dat zal niet veranderen nu de fractie groter wordt, denken zij. Het geringe groepje vertrouwelingen rondom Wilders blijft hetzelfde.
- Nieuwe Kamerleden beëdigd: 67 zaten nog niet eerder in de Kamer
- Afscheid genomen van 80 Kamerleden, onder wie de nestor en de voorzitter
- Heel veel nieuwe Kamerleden: wie zijn die mensen?
- Politieke aardverschuiving: PVV veruit de grootste, coalitie afgestraft
- Relatief weinig kandidaat-Kamerleden komen uit Brabant en Gelderland
