Een grote groep koppels met vruchtbaarheidsproblemen gaat liever naar België voor hulp. De Belgen voeren meer onderzoeken uit om te achterhalen waarom zwanger raken niet lukt. En dat betekent meer hoop voor wensouders, alhoewel niet vaststaat dat die onderzoeken ook tot betere zwangerschapskansen leiden.
Uit een rondgang van Nieuwsuur langs vijf Vlaamse ziekenhuizen blijkt dat vorig jaar bijna tweeduizend Nederlandse wensouders aanklopten voor hulp. Het werkelijke aantal wensouders dat de grens oversteekt, ligt hoger: niet alle ondervraagde ziekenhuizen in België delen de cijfers. Nederlanders wijken ook uit naar andere landen, waaronder Duitsland.
"Het zijn grote aantallen. Er zijn klinieken in België die tot 40 procent aan Nederlandse patiënten zien", zegt gynaecoloog Jesper Smeenk van het Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis in Tilburg.
Verkeerde redenen
Koppels willen er alles aan doen om zwanger te raken en horen positieve verhalen over het buitenland uit hun omgeving of op sociale media. "Het gevaar is dat ze om de verkeerde redenen naar het buitenland gaan, omdat ze denken dat daar alles anders is. De basis van fertiliteitszorg is in de hele wereld, dus ook in België en Nederland, hetzelfde", zegt Smeenk. Die bovendien waarschuwt dat er veel geld verdiend kan worden aan mensen met een kinderwens.
Nicole ging naar België en kreeg daar onderzoeken die ze in Nederland nog nooit heeft gehad. Die brachten voor haar onbekende aandoeningen aan het licht:
Anja Koning-Van Burgsteden en haar vriend hadden wél succes in België. In Nederland kregen ze te horen dat zwanger worden van haar eigen eicel waarschijnlijk niet zou lukken. "We hoorden via-via van een aantal stellen die hier 'uitbehandeld' waren en in Gent toch zwanger zijn geraakt." Tien maanden geleden werd hun dochter Joy geboren na een ivf-traject in Gent.
De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) maakte deze maand bekend dat 1 op de 6 mensen ter wereld kampt met onvruchtbaarheid. Als zwanger raken niet vanzelf gaat, zijn er hormoonbehandelingen die de eisprong op gang kunnen brengen en is er inseminatie of ivf. En hoewel de fertiliteitszorg in Nederland internationaal hoog staat aangeschreven, verkiezen patiënten de Belgische zorg toch met regelmaat boven die in eigen land.
Individuële patiënt
Er zijn wel degelijk verschillen, zegt de Vlaamse vereniging van fertiliteitsartsen (VVOG). In België zeggen gynaecologen sneller: baat het niet, dan schaadt het niet. Ook als nog niet vaststaat of een behandeling de kans op zwangerschap vergroot. VVOG-voorzitter Frauke van den Meerschaut: "Ik snap dat protocollen houvast bieden. Maar als je net de patiënt bent die buiten de standaard valt, dan is dat wel heel sneu."
Gynaecologen in België doen, in tegenstelling tot Nederlandse artsen, vaker een baarmoederonderzoek. Ook bieden ze experimentele behandelingen aan, waarbij bijvoorbeeld een krasje in het baarmoederslijmvlies wordt gemaakt. Dit zou de innesteling van het embryo moeten bevorderen. Of dit ook tot meer zwangerschappen leidt, wordt door de wetenschap tot nu toe betwist.
Wie voor een vruchtbaarheidsbehandeling naar het buitenland wil, krijgt in principe hetzelfde vergoed als in Nederland: drie ivf-pogingen per zwangerschap tot de leeftijd van 43 jaar. Nederlandse zorgverzekeraars zeggen alleen evidence based zorg te vergoeden. Maar uit een inventarisatie van Nieuwsuur blijkt dat aanvullend onderzoek soms toch wél vergoed wordt.
Gynaecoloog Isabelle Segaert ziet dit ook bij haar Nederlandse patiënten in Leuven. "Sommige patiënten krijgen operaties voor onderzoek en hysteroscopieën vergoed, anderen niet." Navraag onder zorgverzekeraars leert dat zij niet altijd tot in detail te weten welke zorg ze vergoeden op het moment dat iemand naar het buitenland gaat.
Zinnige zorg
De beroepsvereniging voor gynaecologen (NVOG) betreurt dat zoveel Nederlandse koppels voor ivf-zorg in het buitenland kiezen, "omdat de fertiliteitszorg in Nederland van topniveau is". Cijfers over de kans op een succesvolle zwangerschap in België en Nederland zijn moeilijk te vergelijken, maar onderaan de streep lijken de verschillen klein.
Om toch aan de wensen van vrouwen tegemoet te komen, wil de NVOG de Nederlandse vruchtbaarheidszorg uit kunnen breiden met behandelingen die nog niet bewezen effectief zijn. "Zo lang deze maar niet schadelijk zijn voor het embryo of voor de wensmoeder. Of die behandelingen ook vergoed moeten worden uit het basispakket is een tweede", zegt Annemiek Nap, pijlervoorzitter Voortplantingsgeneeskunde (NVOG).
