Duitsland is een land met grote klimaatambities, zeker na de enorme verkiezingswinst zo'n anderhalf jaar geleden van de Groenen. Toen die partij ging deelnemen aan de coalitie van bondskanselier Olaf Scholz (SPD), zou de klimaatpolitiek vleugels krijgen.
Althans, dat was de verwachting. Nu het eerste maatregelenpakket op tafel ligt, blijkt hoe moeilijk het is om - ook in Duitsland - daadkrachtig klimaatdoelen om te zetten in wetten en regels.
Als klimaatregels de portemonnee of auto bereiken, wordt het voor Duitsers ingewikkeld.
Claudia Kemfert, een van de adviseurs van de regering over energiepolitiek, noemt het "alarmerend" dat er zo weinig gebeurt. "De klimaatdoelen liggen vast. We hebben Scholz met 400 wetenschappers een brandbrief gestuurd omdat er bijvoorbeeld niks gebeurt om de CO2-uitstoot van verkeer te verminderen. Ook als het gaat om het isoleren van gebouwen lopen we enorm achter."
Zorgen over warmtepompen
Eind vorige maand kondigde de Duitse regering een groot pakket klimaatmaatregelen aan. Het onderdeel over het verwarmen van gebouwen leidde tot veel zorgen. Vanaf januari 2024 mogen kapotte installaties met gas en olie alleen nog worden vervangen door warmtepompen - tenzij het huis voor 65 procent van de eigen behoefte aan duurzame energie genereert. Veel Duitsers vrezen dat de regels ze op hoge kosten jaagt.
Schoorsteenvegers, die in Duitsland óók verantwoordelijk zijn voor de controle van verwarmingsinstallaties, worden platgebeld:
"Ik zou de minister willen adviseren de wet er niet door te drukken maar te kijken wat uit oogpunt van energiebesparing per geval het zinvolst is", zegt de Berlijnse schoorsteenveger Alain Rappsilber. "En het is niet zinvol nu ineens alle oude installaties op stel en sprong te vervangen."
Angst voor Nederlandse toestanden
Tot schrik van regeringsadviseur Kemfert en anderen stond bovenaan de lijst van maatregelen het verbreden van snelwegen op 144 plaatsen. Hoewel ook de bouw van windmolens moet worden versneld, lijkt het alsof de Groenen in de regering aan het kortste eind trekken. Kemfert: "Wat ons betreft is Scholz geen klimaatkanselier, zoals hij zelf wilde, maar eerder het tegendeel: een kanselier van greenwashing en klimaatrampen."
Parlementair journalist Jonas Schaible van het nieuwstijdschrift Der Spiegel weet dat bondskanselier Scholz bang is voor Franse en Nederlandse toestanden. "Hij wil benadrukken dat alles niet te snel moet gaan voor de burgers. Hij lijkt daarbij vooral naar de rechts-liberale coalitiegenoot FDP te luisteren. Uit de kringen rond Scholz zegt men tegen ons dat voor hem de boerenbeweging in Nederland en de Franse gele hesjes een schrikbeeld zijn."
Nauwelijks laadpalen
Duitsland staat, net als Nederland, voor een enorme opgave bij de energietransitie en het terugdringen van CO2-uitstoot. Nu het Russische gas niet meer komt en de laatste kerncentrale vorige week is gesloten, ligt er nog meer druk op de bouw van windmolens en zonneparken. Maar de bouw stagneert, mede door succesvol protest van bezorgde burgers.
Ook is er nog steeds geen landelijke maximumsnelheid op de snelwegen omdat een meerderheid van de Duitsers ertegen is. Bovendien rijden er in Duitsland nog nauwelijks elektrische auto's door een groot gebrek aan laadpalen. "Als de energietransitie het eigen verwarmingshok of de eigen auto bereikt, dan wordt het ingewikkeld", zegt Schaible. "Als het de Duitsers in de portemonnee treft, zijn ze snel vergeten dat ze net nog zeiden: dit moet, want dit is noodzakelijk."
