Groeiend enthousiasme over middel dat helpt bij overgewicht, maar misbruik lonkt

Van alle volwassenen in Nederland heeft 57 procent weleens iets gedaan om af te vallen, zo meldde het CBS vandaag. De grootste belemmering die mensen hierbij ervaren, is dat het afvallen niet snel genoeg gaat. Deze groep mensen heeft nu een betrekkelijk nieuw medicijn Ozempic ontdekt. Bedoeld als diabetes medicatie, maar mensen lijken er in korte tijd tientallen kilo's van af te vallen.

Sindsdien wordt het middel steeds vaker onder de aandacht gebracht. Op TikTok is de hashtag #Ozempic meer dan 270 miljoen keer gebruikt en Twitter-eigenaar Elon Musk twitterde laatst dat hij het middel ook gebruikt, nadat iemand hem vroeg waarom hij er zo "fit, gespierd en gezond" uitzag.

Ozempic is net als Wegovy een product van pharmaceut Novo Nordisk. Wegovy wordt voorgeschreven voor patiënten met overgewicht en Ozempic voor patiënten met diabetes type 2. Wogovy is nog niet beschikbaar op de Europese markt, maar loopt wel al storm in de Verenigde Staten met wereldwijde tekorten als gevolg.

Levensstijlinterventie

Farmaceut Novo Nordisk kreeg eerst toestemming van de Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA) voor het medicijn Ozempic in 2017. In 2021 gaf de FDA ook goedkeuring voor een sterkere dosis van Ozempic, Wegovy.

In Nederland zijn twee van dit soort medicijnen beschikbaar, maar je kunt ze niet zomaar bestellen. Eerst moeten artsen naar de oorzaken van iemands overgewicht kijken, daarna volgt een eventuele levensstijlinterventie. Dat zegt Liesbeth van Rossum, hoogleraar op het gebied van obesitas in het Erasmus MC in Rotterdam.

"Als deze stappen onvoldoende effect hebben, dan pas kun je als hulpmiddel een medicijn toevoegen. Maar dat moet wel via een arts en onder goede controle."

Gemiddeld valt de meerderheid van de gebruikers van deze medicatie zo'n vijf procent af. Dertig procent van de gebruikers valt tien procent af. En die resultaten zijn erg aanlokkelijk voor mensen die wel willen afvallen, maar geen medisch traject willen volgen.

Hype

Dat mensen, waaronder beroemdheden, het medicijn gebruiken terwijl ze geen obesitas of diabetes hebben, vindt Van Rossum een kwalijke zaak. "Als je een paar pondjes te veel hebt, kun je nog inzetten op het aanpassen van je levensstijl. Het is ontzettend zonde om daar medicatie voor in te zetten. Dit soort middelen zijn bedoeld voor mensen die echt serieus obesitas hebben en niet kunnen afvallen."

Toch lijken op sociale media veel mensen het heft in eigen handen te nemen en de medicijnen te bestellen, zonder medisch toezicht. "Het wordt nu ten onrechte ingezet. Deze medicatie is een hype geworden en daardoor hebben we een groot tekort. Terwijl er mensen zijn die het echt nodig hebben."

Ömrüm Aydin van de Nederlandse Obesitasstichting is blij dat er ontwikkelingen zijn in de behandeling van obesitas, maar wil wel eerst de langetermijnresultaten zien. "Het nadeel is dat als je stopt met dit middel, je weer aankomt. Het is geen quick fix, maar iets wat op lange termijn begeleid en onderhouden moet worden."

Van Rossum sluit zich daarbij aan. "Als je dit soort middelen gebruikt, moet je het langdurig doen. Als je niet je levensstijl hebt aangepast, vervolgens zo een 'kuurtje' denkt te nemen en daarna weer stopt, is dat niet de manier waarop het ingezet moet worden. Dit is geen goede zaak."