Evert-Jan Offringa
Evert-Jan Offringa
Vanaf volgend jaar gaat de overheid optreden tegen slachthuizen die varkens van verschillende boerderijen bij elkaar plaatsen. Dit zou tot gevechten tussen varkens leiden, die daardoor vlak voor de slacht verwondingen oplopen en 'onnodig lijden', zo stelt stichting Wakker Dier. De dierenwelzijnsorganisatie diende een handhavingsverzoek in bij de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA), die nu zegt per augustus 2024 te gaan optreden tegen het 'mengen' van varkens.
Verschillende wetten verbieden al langer om varkens bij elkaar te plaatsen als het risico bestaat dat hun 'welzijn' wordt geschaad. De NVWA laat weten bekend te zijn met het mengen van varkens, en het zelfs als 'staande praktijk' te beschouwen. "Wij staan in de slachthuizen, en zien wat er gebeurt", zegt Jan Willem van der Ham, divisiehoofd inspectie bij de NVWA.
Waarom greep hij dan niet in? Van der Ham: "Het gaat niet om het wel of niet weten dat het gebeurt, het gaat over het beoordelen van de situatie. Wat valt er binnen of buiten de wettelijke normering voor het toevoegen van stress, spanning of leed?" Na de interventie van Wakker Dier liet de NVWA zich juridisch en wetenschappelijk adviseren. "De uitkomst daarvan is dat daar toch een probleem zit, dus daar gaan we tegen optreden", zegt Van der Ham.
Vechten
In de wet staat dat dieren niet in vermijdbaar contact mogen komen met onbekende dieren. In een andere wet staat dat aan een eenmaal gevormde groep gespeende varkens geen varkens mogen worden toegevoegd. Volgens Liesbeth Bolhuis, universitair hoofddocent bij Wageningen University, is de kans dat varkens gaan vechten als ze 'gemengd' worden vrijwel 100 procent.
Anne Hilhorst, directeur van Wakker Dier, is "hartstikke blij". "Dat de NVWA erkent dat je varkens dit niet aan kunt doen en dat het in de wet staat. Tot nu toe wilden ze daar nog niet aan."
Niet alle slachthuizen mengen de varkens. Bij dit slachthuis in Drachten worden ze bovendien besprenkeld met water en azijn. Dat maakt de kans dat ze gaan vechten kleiner omdat alle varkens hetzelfde ruiken:
De centrale organisatie voor de vleessector is niet blij dat de NVWA gaat ingrijpen. Dé van de Riet, woordvoerder van de organisatie, ziet geen juridische en wetenschappelijke basis voor het handhavingsbesluit. Van de Riet noemt het wetenschappelijke bewijs "flinterdun". Een aantal van zijn leden gaat in beroep.
Maar er is wel degelijk overtuigend wetenschappelijk bewijs dat het mengen van varkens stressvol is en voor onnodig lijden zorgt, zegt Bolhuis van Wageningen University. "Er zijn heel veel studies naar gedaan. Je ziet het aan de stresshormonen, aan het gedrag. Het staat buiten kijf dat mengen stressvol is, zelfs voor de varkens die niet meedoen aan de gevechten."
Hittestress
Slachthuizen hebben tot 15 augustus 2024 de tijd om hun werkwijze aan te passen aan het handhavingsbesluit van de NVWA, pas daarna worden er boetes uitgedeeld. Stichting Wakker Dier vindt deze overgangstermijn te lang en gaat ertegen in beroep.
Het is niet de eerste keer dat Wakker Dier handhaving van dierenwelzijnswetten en regels afdwingt. In iets meer dan de helft van de gevallen krijgt de stichting van de NVWA gelijk en wordt hun handhavingsverzoek gehonoreerd. Zo moeten kalveren na een handhavingsverzoek van Wakker Dier bijvoorbeeld beter beschermd worden tegen hittestress.
